W tabeli 3 nie zawarto jednego czynnika, który wymaga również pewnej uwagi. Cukrzycowa choroba nerek przyspiesza postęp retinopatii cukrzycowej, która jest najczęstszym późnym powikłaniem cukrzycy. Warto więc przy rozpoznaniu cukrzycowej choroby nerek sprawdzić, czy u chorego występuje również retinopatia cukrzycowa. Przy jej braku warto jeszcze raz przeanalizować, czy nie rozpoznaliśmy zbyt szybko cukrzycowej choroby nerek.

Zdarzają się przypadki zbyt szybkiego rozpoznania cukrzycowej choroby nerek u osób z ostrym uszkodzeniem nerek. Jeżeli u chorego na przykład w wyniku zabiegu chirurgicznego, odwodnienia czy krwawienia dojdzie do szybkiego obniżenia GFR, a następnie do powrotu do wartości prawidłowych, należy raczej rozpoznać ostre uszkodzenie nerek niż cukrzycową chorobę nerek.

Błędne leczenie bezobjawowej bakteriurii

Innym problemem pojawiającym się przy rozpoznaniu cukrzycowej choroby nerek jest obecność bezobjawowej bakteriurii. Badania epidemiologiczne wskazują, że nie jest ona zjawiskiem rzadkim, może być obecna nawet u 40 proc. osób w starszym wieku, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Bezobjawowa bakteriuria wymaga leczenia tylko w wybranych przypadkach, takich jak ciąża, planowana operacja urologiczna czy planowany przeszczep nerki. U pozostałych osób, w tym chorych na cukrzycę, leczenie jej antybiotykiem nie jest wskazane. Podanie antybiotyku w takich przypadkach nie przynosi żadnych korzyści dotyczących ryzyka zachorowania na objawowe zakażenia układu moczowego, natomiast istotnie zwiększa ryzyko wytworzenia oporności na antybiotyki przez bakterie kolonizujące drogi moczowe. Za błędne leczenie bezobjawowej bakteriurii u chorych na cukrzycę odpowiedzialny jest mit, że złe wyrównanie cukrzycy może być spowodowane obecnością bakterii w moczu. Oczywiście objawowe zakażenie układu moczowego może skutkować wzrostem insulinooporności, co nie uzasadnia jednak leczenia bezobjawowej bakteriurii u chorych na cukrzycę. Może ona u połowy chorych przebiegać z leukocyturią, co również nie jest wskazaniem do jej leczenia antybiotykami. Objawy zakażenia układu moczowego, szczególnie u osób starszych, mogą jednak nie być specyficzne. Wątpliwości w tym zakresie może rozwiązać badanie CRP.

Podsumowanie

1. Nie powinniśmy rozpoznawać cukrzycowej choroby nerek zbyt pochopnie.

2. Cukrzycową chorobę nerek należy rozpoznać dopiero wtedy, gdy mamy objawy tego powikłania utrzymujące się przez co najmniej 90 dni i nie ma podstaw do podejrzewania niecukrzycowej choroby nerek.