Miejsce metforminy w schematach leczenia cukrzycy typu 2

Metformina, jak dotychczas, zajmuje w schematach terapii cukrzycy typu 2 kluczowe miejsce, zarówno w monoterapii, jak i w dalszych etapach coraz bardziej złożonego postępowania. Kluczową pozycję ten lek zajmuje od czasu opublikowania schematów przez Nathana i wsp., następnie kilkakrotnie modyfikowanych.[2,3] Metformina jako jedyny lek w monoterapii, wspomagana przez modyfikację stylu życia, zalecana jest aktualnie w rekomendacjach wspólnych ADA (American Diabetes Association) i EASD (European Association for the Study of Diabetes).[4] Nadal też wymieniana jest w roli modyfikacji tych zaleceń po wprowadzeniu blokerów SGLT2 i włączenia, nawet na późnych etapach leczenia, preparatów stymulujących receptor GLP-1 jako sposobu na opóźnienie wprowadzenia insulinoterapii.[5]

Tak więc metformina zalecana jest na wszystkich etapach leczenia, także po wprowadzeniu insulinoterapii. Należy dodać, że zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w przypadku nietolerancji metforminy przewidują wprowadzenie jako monoterapii innych leków doustnych, takich jak pochodne sulfonylomocznika, gliflozyny (blokery SGLT1), inhibitory DPP-4, a nawet pioglitazon.[6] Na taką pozycję i znaczenie metforminy jako leku pierwszego rzutu oraz służącego do kontynuacji leczenia skojarzonego złożyły się następujące mechanizmy jej działania:

• Znaczna skuteczność hipoglikemizująca poprzez mechanizm zmniejszania insulinooporności i redukcję masy ciała.
• Istotne znaczenie efektu zmniejszającego wątrobową produkcję glukozy poprzez hamowanie glukoneogenezy, hamowanie wchłaniania glukozy w przewodzie pokarmowym.
• Zmniejszenie uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych, co sprzyja wychwytowi glukozy w mięśniach.[7]
• Korzystny wpływ na śródbłonek naczyniowy, profil lipidowy i niewielkie działanie hipotensyjne.[8,9]
• Ochronna rola w odniesieniu do procesów rozrostowych.[10]