Od neurologów do diabetologów

Udar lakunarny – co zrobić, by rokowanie było pomyślne

Lek. Aleksandra Nabiałek1

Lek. Magdalena Konopka2

Dr n. med. Przemysław Richter3

1Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym Szpital Kolejowy w Pruszkowie

2Ordynator I Kliniki Neurologii Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

3Ordynator Oddziału Neurologii z Pododdziałem Udarowym Szpital Kolejowy w Pruszkowie, I Klinika Neurologiczna

Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Adres do korespondencji: Dr n. med. Przemysław Richter, Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym Szpital Kolejowy im. dr. med. Włodzimierza Roeflera, ul. Warsztatowa, 05-800 Pruszków, tel. 22 77 09 464, e-mail: p.richter@szpk.pl

Przy udarach niedokrwiennych, im większe naczynie ulega zamknięciu, tym większego zespołu klinicznego należy oczekiwać i niestety, częstszych powikłań oraz niekorzystnego rokowania. W przypadku tzw. udarów zatokowych nazywanych lakunarnymi (lacunar infarction – LACI), będących konsekwencją zamknięcia drobnych naczyń przeszywających odchodzących od głównych pni tętniczych, dochodzi do pojawienia się tzw. izolowanych zespołów neurologicznych, które często całkowicie ustępują, nie pozostawiając upośledzających codzienne funkcjonowanie deficytów. Niemniej one również wymagają wdrożenia szczegółowej diagnostyki w celu poszukiwania potencjalnych czynników ryzyka udarowego, do których należy również cukrzyca.

Rozróżnienie incydentów mózgowo-naczyniowych

Podział na podstawie mechanizmów

Udary mózgu można podzielić na podstawie mechanizmu zaburzeń naczyniowych na udary niedokrwienne, stanowiące ok. 80 proc. wszystkich udarów, udary krwotoczne (śródmózgowe i podpajęczynówkowe, stanowiące ok. 20 proc. wszystkich udarów) oraz udary żylne (0,5-1 proc.).[1]

Podział na podstawie patogenezy

Inna klasyfikacja (TOAST, Trial of Org 10172 in Acute Stroke Treatment) dzieli udary pod względem patogenezy i wyróżnia udary będące konsekwencją choroby dużych naczyń (najpewniej w mechanizmie zakrzepowo-zatorowym) oraz udary, u podłoża których leży mechanizm sercowo-zatorowy (m.in. hemodynamiczny związany ze spadkiem ciśnienia systemowego prowadzący do zaburzeń perfuzji w OUN), czy choroba małych naczyń, a także udar zatokowy (lakunarny), udary o innej przyczynie (np. będące konsekwencją zaburzeń hematologicznych) oraz takie, których przyczyna nie została uchwycona.[2]

Podział na podstawie lokalizacji ogniska

Klasyfikacja OCSP (Oxfordshire Community Stroke Project)[3] dzieli udary na podstawie lokalizacji ognisk niedokrwiennych i wyróżnia:

  • udar typu TACI (total anterior circulation infarct), w którym zespół kliniczny jest wynikiem zawału mózgu z zakresu całego kręgu przedniego unaczynienia i charakteryzuje się najczęściej ciężkim deficytem neurologicznym, obejmującym niedowład i niedoczulicę połowiczą oraz uszkodzenie wyższych czynności korowych,
  • udar typu PACI (partial anterior circulation infarct), w którym zespół kliniczny powstaje wskutek zamknięcia części naczyń z przedniego kręgu unaczynienia i objawia się wyłącznie uszkodzeniem wyższych czynności korowych lub niedowładem / niedoczulicą w ograniczonym zakresie,
  • udar typu POCI (posterior circulation infarct), w którym dochodzi do zamknięcia naczynia z tylnego kręgu unaczynienia i w przebiegu którego może dojść do rozwoju jednego z tzw. zespołów naprzemiennych, obustronnego niedowładu i/lub niedoczulicy, zaburzeń skojarzonego spojrzenia, izolowanych zespołów móżdżkowych lub jednoimiennego niedowidzenia połowiczego czy ślepoty korowej,
  • udar typu LACI (lacunar infarction) czy zespół kliniczny zawału lakunarnego.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Charakterystyka choroby małych naczyń

Udar lakularny to niewielki (o rozmiarze 2-20 mm) udar niedokrwienny zlokalizowany w wieńcu promienistym, torebce wewnętrznej, moście, wzgórzu, skorupie, jądrze ogoniastym [...]

Czynniki ryzyka udaru lakunarnego mózgu

Cukrzyca typu 2 jest drugim po nadciśnieniu tętniczym czynnikiem ryzyka udaru mózgu, zwiększającym to ryzyko 2-8-krotnie, a w przypadku współistnienia cukrzycy [...]

Inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego

Przy omawianiu wpływu cukrzycy na ryzyko wystąpienia incydentu mózgowo-naczyniowego nie należy zapominać o udziale innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego.

Neuroobrazowanie w udarach lakunarnych

Ogniska niedokrwienne w udarze lakunarnym zwykle nie są widoczne w tomografii komputerowej (TK), natomiast należy pamiętać, że badanie TK stanowi dobry [...]

Postępowanie

W ostrej fazie udaru lakunarnego, profilaktyce pierwotnej i wtórnej postępowanie nie różni się od zasad obowiązujących w przypadku udarów nielakunarnych. Od [...]

Rokowanie

Przeżywalność i poprawa funkcjonalna są lepsze u pacjentów z udarem lakunarnym w porównaniu z pacjentami, którzy doświadczyli udarów o innym charakterze. [...]

Podsumowanie

Cukrzyca jest niezależnym czynnikiem ryzyka udaru mózgu ze względu na powstające zmiany miażdżycowe w obrębie ścian małych naczyń mózgowych, co powoduje [...]

Do góry