DpD: Jakie zmiany zaszły w definiowaniu hipoglikemii?

Dr Bogumił Wolnik: Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) z 2018 roku zmieniły definicję hipoglikemii. Obecnie funkcjonują trzy progi. 1. Poniżej 70 mg/dl – tzw. poziom alertowy stężenia glukozy. Jest to poziom bliski fizjologii, jednak u pewnej grupy chorych wymaga przyjęcia glukozy, aby zapobiec dalszemu spadkowi. 2. Poniżej 54 mg/dl – ten stan określamy jako istotną klinicznie hipoglikemię, przy której należy szybko podjąć działania, aby chory nie wszedł w następny próg. 3. Ciężka hipoglikemia: nie ma tu zdefiniowanego biochemicznie poziomu glikemii. Jest ona związana z ciężkim upośledzeniem zdolności poznawczych i wymaga pomocy drugiej osoby. Może występować przy różnych stężeniach glukozy i tak naprawdę nie wiemy jakich, bo otoczenie chorego koncentruje się na działaniu, a nie na badaniu.

DpD: Których grup chorych ryzyko hipoglikemii dotyczy w największym stopniu?

B.W.: Hipoglikemię może powodować insulina, a więc chorzy, którzy ją przyjmują, są z definicji w grupie podwyższonego ryzyka. Należy jednak pamiętać, że hipoglikemię w cukrzycy typu 2 (DT2) mogą również powodować powszechnie stosowane pochodne sulfonylomocznika. Grupą szczególnie narażoną na hipoglikemię są chorzy z długo trwającą cukrzycą typu 1, co pokazało wiele badań. Istotne jest, by lekarz zdefiniował u chorego indywidualne ryzyko hipoglikemii.

DpD: Pacjenci często nie mają świadomości, że obniża się u nich stężenie glukozy. Na co należy im zwrócić uwagę?

B.W.: Najczęściej osoby z cukrzycą dobrze rozpoznają hipoglikemię, ale są sytuacje, np. związane z wysiłkiem fizycznym, gdy chory nie potrafi sobie uświadomić, czy zmęczenie jest tylko wynikiem ćwiczeń, czy hipoglikemii albo hiperglikemii. Ważne, by lekarz umiejętnie pytał pacjenta o różne objawy związane z hipoglikemią. Najważniejsze to symptomy neurowegetatywne (adrenergiczne) związane z wydzielaniem hormonów przeciwdziałających hipoglikemii: uczucie niepokoju, kołatanie serca, drżenie rąk, wzmożona potliwość, zaburzenia widzenia i różnego rodzaju zaburzenia zachowania. Natomiast u osób starszych najczęściej występują objawy pochodzące z centralnego układu nerwowego, np. zasłabnięcia, splątanie, dezorientacja. Mogą być one interpretowane jako związane z innymi chorobami, np. u tej grupy chorych hipoglikemia może wręcz naśladować udar mózgu.

Lekarz powinien zwrócić też uwagę na sytuacje, w których chory normalnie odczuwający niedocukrzenia może je czuć mniej wyraźnie, zwłaszcza w nocy i w czasie wysiłku fizycznego.