Dietetyka
Rola prawidłowego żywienia w prewencji i rozwoju cukrzycy typu 2 u dzieci
mgr Agnieszka Lejk
prof. dr hab. n. med. Małgorzata Myśliwiec
• Błędy żywieniowe, brak aktywności fizycznej i nadmierna masa ciała u dzieci – przyczyny zaburzeń funkcji komórek β trzustki w produkcji insuliny
• Wykorzystanie indeksu glikemicznego i ładunku glikemicznego jako istotnych wskaźników w planowaniu posiłków
Występowanie stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2 jest bezpośrednio skorelowane z nadwagą i otyłością. Niestety z roku na rok obserwuje się w naszym społeczeństwie zwiększony odsetek dzieci z nadmierną masą ciała. W 2017 r. problem ten dotyczył 14% polskich dziewcząt i 20% chłopców poniżej 18 r.ż.1
Obserwując obecne nawyki żywieniowe dzieci, można zauważyć, że częstym problemem jest nadmierna podaż energii związana z nieprawidłowym doborem produktów spożywczych. Zamiast warzyw, owoców, wyrobów pełnoziarnistych lub chudego nabiału dzieci sięgają po produkty wysoko przetworzone, obfitujące w cukry proste i tłuszcze trans2. Dodatkowo rodzice, żyjący w ciągłym pośpiechu, kupują produkty gotowe, łatwe do przygotowania lub te, które w sprzedaży przeznaczone są dla dzieci, a nie powinny być przez nie spożywane. Przykładowy jadłospis dziecka zawiera słodkie płatki śniadaniowe, jogurty owocowe, kremy czekoladowe, soki lub bardzo popularne wody smakowe. Dodatkowym błędem jest liczba posiłków oraz ich gęstość energetyczna. Dzieci spożywają podwójne obiady, kilkanaście przekąsek w ciągu dnia i bardzo późne kolacje. Oprócz nieprawidłowo zbilansowanego jadłospisu, obserwuje się bardzo małą aktywność fizyczną dzieci, ograniczającą się do zajęć gimnastycznych w szkole. W czasie wolnym, zamiast spędzać czas na powietrzu, siedzą przed telewizorem, komputerem lub telefonem3.
Błędy żywieniowe, brak aktywności fizycznej, nadmierna masa ciała prowadzą do zaburzeń funkcji komórek β trzustki w produkcji insuliny i zmniejszonej insulinowrażliwości. Takie postępowanie powoduje występowanie stanu przedcukrzycowego charakteryzującego się nietolerancją glukozy, insulinoopornością, a w kolejnym etapie rozwijającą się cukrzycę typu 24.
Pierwszą i najważniejszą metodą leczenia jest zmiana stylu życia, która polega na wprowadzeniu posiłków z niskim indeksem glikemicznym oraz regularnej umiarkowanej aktywności fizycznej5.
Żywienie jako forma leczenia stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2
Podstawą leczenia stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2 jest wprowadzenie prawidłowego żywienia polegającego na zastosowaniu produktów z niskim indeksem glikemicznym, które nie różni się znacząco od ogólnych zasad prawidłowego żywienia6.