Związek otyłości z astmą

Astma oskrzelowa jest chorobą przewlekłą powszechnie występującą na całym świecie. W zależności od kraju może na nią chorować 1-18% ogólnej populacji¹. Astma to najczęstsza przewlekła choroba w tej grupie wiekowej i np. w USA stanowi główną przyczynę zachorowalności w tej grupie wiekowej². Jej patomechanizm jest heterogenny. Wyróżniamy obecnie wiele fenotypów, zależnych od wieku, płci, składu komórek biorących udział w przewlekłym zapaleniu dróg oddechowych. Jednym z fenotypów jest astma związana z otyłością.

W ciągu ostatnich 3 dziesięcioleci obserwowano stały wzrost występowania astmy, co wiązano z licznymi czynnikami środowiskowymi: zanieczyszczeniem powietrza, paleniem tytoniu przez kobiety w ciąży, mniejszym narażeniem na infekcje, wczesnodziecięcą antybiotykoterapią. W tym samym czasie w krajach rozwiniętych odnotowano wzrost odsetka dzieci z nadwagą i otyłością³. Według danych amerykańskich 25 700 000 osób w USA cierpi na astmę, a 35,7% całej tamtejszej populacji – na otyłość⁴. Nadwagę ma 15,3% amerykańskich dzieci w wieku 6-11 lat, a w grupie wiekowej 12-19 lat boryka się z nią 15,5% osób⁵. W licznych badaniach potwierdzono związek między nadwagą a astmą zarówno u dzieci, jak i dorosłych⁶. W przeprowadzonej metaanalizie ryzyko wystąpienia astmy w populacji dzieci z podwyższonym wskaźnikiem masy ciała (BMI – body mass index) oceniono na 0,066, co oznacza, że 6,6% nowo rozpoznanych przypadków astmy w dzieciństwie jest związanych z nadwagą.

Na podstawie danych z 12 badań wykazano, że wysoka masa urodzeniowa zwiększa ryzyko rozwoju astmy o 20% (iloraz ryzyka [HR – hazard ratio] 1,2; 95% przedział ufności [CI – confidence interval] 1,1-1,3), podczas gdy nadwaga u dzieci zwiększa to ryzyko o 50% (HR 1,5; 95% CI 1,2-1,8). Szacuje się, że ok. 100 000 dzieci w USA cierpi na astmę spowodowaną nadwagą⁷. W europejskim badaniu stwierdzono, że szybki wzrost masy ciała w pierwszych 2 latach życia zwiększa ryzyko rozwoju astmy do 6 r.ż. u dzieci o niskiej masie urodzeniowej⁸. Alergiczny fenotyp astmy oraz inne choroby atopowe (alergiczny nieżyt nosa i atopowe zapalenia skóry) występują częściej u dzieci z nadwagą w porównaniu z rówieśnikami o prawidłowej masie ciała⁹.