Wprowadzenie – cukrzyca

Cukrzyca obejmuje zaburzenia metaboliczne o różnorodnej etiologii, charakteryzujące się przewlekłą hiperglikemią oraz nieprawidłową przemianą węglowodanów, tłuszczów i białek. Wymienione zaburzenia metaboliczne mogą wynikać z upośledzonego wydzielania insuliny, niewłaściwego jej działania na tkanki lub z równoczesnego współistnienia obydwu tych mechanizmów.

Hiperglikemia jest uważana za główną przyczynę uszkodzenia naczyń w cukrzycy – działa zarówno bezpośrednio na ścianę naczyń, jak i w drodze licznych mechanizmów pośrednich¹. Zmiany w drobnych naczyniach krwionośnych (mikroangiopatia cukrzycowa) dotyczą głównie siatkówki oka oraz kłębuszków nerkowych i objawiają się jako retinopatia oraz nefropatia cukrzycowa. Charakterystyczną zmianą morfologiczną dla mikroangiopatii cukrzycowej jest uogólnione pogrubienie błony podstawnej naczyń włosowatych^1-3. Z kolei zmiany w dużych naczyniach u chorych na cukrzycę (makroangiopatia cukrzycowa) polegają na wczesnym i nasilonym rozwoju miażdżycy. Objawiają się one klinicznie jako choroba wieńcowa, choroba naczyniowa mózgu i choroba tętnic dolnych. Częstość występowania tych 3 głównych postaci klinicznych makroangiopatii jest istotnie zwiększona u chorych na cukrzycę zarówno typu 1, jak i typu 2 w porównaniu z osobami niechorującymi na cukrzycę^1-3.

Zmiany miażdżycowe w naczyniach występują częściej u kobiet niż u mężczyzn chorujących na cukrzycę (przyczyny tego zjawiska nie zostały wyjaśnione), ale u obu płci są spotykane znacznie częściej niż u osób niechorujących na cukrzycę. To oczywiste, że wszystkie opisane wyżej mechanizmy, za pośrednictwem których hiperglikemia wpływa na uszkodzenie drobnych naczyń, mają udział także w rozwoju makroangiopatii, ale u chorych na cukrzycę występują dodatkowe przyczyny nasilonego rozwoju miażdżycy w dużych naczyniach.

W zastraszającym tempie rośnie liczba pacjentów z cukrzycą – obecnie na świecie choruje 422 000 000 osób, a zgodnie z przewidywaniami w 2030 r. będzie ich 438 000 000. W Polsce jest już 2 900 000 pacjentów i stale ich przybywa. Prognozuje się, że w 2030 r. chorych na cukrzycę może być aż 3 150 000.

Cukrzyca nie tylko znacząco upośledza jakość życia, ale także skraca czas jego trwania. Pacjent, u którego chorobę rozpoznano w 50 r.ż., będzie żył średnio o 14 lat krócej niż jego rówieśnik bez cukrzycy! Szansą dla chorych jest intensywne zapobie...