ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Temat numeru
Stan hiperglikemiczno-hipermolalny
dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl
- Rozpoznawanie objawów wskazujących na stan hiperglikemiczno-hipermolalny
- Jak powinna wyglądać diagnostyka w celu potwierdzenia/wykluczenia stanu hiperglikemiczno-hipermolalnego?
- Terapia stanu hiperglikemiczno-hipermolalnego i najczęstsze błędy popełniane podczas leczenia
Wprowadzenie
Stan hiperglikemiczno-hipermolalny (SHH) należy do zagrażających życiu stanów hiperglikemicznych występujących w przebiegu cukrzycy. SHH może być ostrym powikłaniem cukrzycy typu 1 i 2, jednak zdecydowanie częściej zdarza się u chorych na cukrzycę typu 2: dorosłych lub w wieku podeszłym. Ponieważ cukrzyca typu 2 rozpoznawana jest obecnie u coraz młodszych osób, notuje się też przypadki SHH u młodych dorosłych, a nawet u dzieci1. W przypadku świeżo wykrytej cukrzycy typu 1 wystąpienie SHH to rzadkość, zwłaszcza gdy deficyt wody uzupełniany jest wysoko słodzonymi napojami2.
Ten rodzaj śpiączki cukrzycowej został po raz pierwszy opisany w 1886 r. przez doktora Juliusa Dreshfelda jako stan ciężkiej hiperglikemii z glukozurią u starszych, otyłych chorych, u których nie stwierdza się oddechu Kussmaula ani obecności ciał ketonowych w moczu, charakterystycznych dla cukrzycowej kwasicy ketonowej3. Śmiertelność w przebiegu SHH waha się od 5% do 16%1,4 i jest około 10 razy wyższa niż w przebiegu cukrzycowej kwasicy ketonowej, co wynika głównie z wyjściowej przyczyny hiperglikemii, ciężkości odwodnienia oraz zazwyczaj zaawansowanego wieku chorych i współistniejących innych przewlekłych chorób5-7. Wystąpienie SHH jest niekorzystnym czynnikiem prognostycznym: wiąże się ze zwiększeniem ryzyka zgonu nawet 4,5-krotnie w porównaniu z pacjentami z cukrzycą, którzy nie doświadczyli tego powikłania8,9. Po przebytym SHH rośnie również ryzyko udaru niedokrwiennego mózgu10.
Przyczyny i objawy stanu hiperglikemiczno-hipermolalnego
Podłożem rozwoju SHH jest względny niedobór insuliny w stosunku do zwiększonego zapotrzebowania oraz zwiększona produkcja hormonów działających przeciwstawnie do insuliny, takich jak glukagon, katecholaminy, kortyzol i hormon wzrostu. Te zaburzeni...
Najczęstsze przyczyny rozwoju SHH to:
- infekcje, głównie zakażenia układu moczowego i zapalenia płuc
- zdarzenia sercowo-naczyniowe (ostry zespół wieńcowy, udar) lub inne ostre choroby
- nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych
- opóźnione rozpoznanie cukrzycy i przedłużający się czas bez leczenia
- stosowanie innych leków (glikokortykosteroidy, β-adrenolityki, tiazydy), rozpoczęcie leczenia lekami przeciwpsychotycznymi (szczególnie olanzapiną i rysperydonem)3,11
- spożycie dużej ilości alkoholu12
- złośliwy zespół neuroleptyczny u chorego na cukrzycę13.
