Wprowadzenie

Cukrzyca jest grupą chorób metabolicznych charakteryzujących się przewlekłą hiperglikemią (na skutek braku lub defektu działania insuliny), która powoduje upośledzenie funkcjonowania wielu narządów, prowadząc z czasem do ich niewydolności^1,2. Wyróżnia się 2 główne typy cukrzycy: typ 1 (niszczenie komórek β trzustki w mechanizmie autoimmunologicznym, zwykle prowadzące do bezwzględnego niedoboru insuliny) oraz typ 2 (postępująca utrata wydzielania insuliny z komórek β, często na tle insulinooporności).

W raporcie World Health Organization (WHO) cukrzyca znalazła się w grupie chorób niezakaźnych (NCD – noncommunicable diseases), które łącznie są wiodącą przyczyną zgonów na świecie (71%), w tym cukrzyca odpowiada za 3% zgonów (dane za 2016 r.)¹. Dane epidemiologiczne jednoznacznie wskazują na tendencję wzrostową zachorowań, co stanowi istotne wyzwanie dla zdrowia publicznego, a także niesie poważne konsekwencje społeczno-ekonomiczne. W związku z tym uznano cukrzycę za jedną z 4 priorytetowych NCD w obszarze ogólnoświatowych działań na rzecz prewencji zdrowotnej¹. Obecnie nie istnieje żadna skuteczna metoda zapobiegania cukrzycy typu 1, ale biorąc pod uwagę patogenezę cukrzycy typu 2 (dominujący typ), możliwe jest skuteczne zapobieganie rozwojowi choroby i zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań^2,3.

Według danych WHO globalnie liczba osób z cukrzycą wzrosła prawie 4-krotnie w okresie 1980-2014, ze 108 do 422 mln osób¹, a przewiduje się, że w 2040 r. cukrzyca będzie dotyczyć nawet 640 mln osób². W Polsce cukrzyca ma charakter choroby społecznej, ponieważ chorobowość przekracza 1% (od 0,3% w przypadku cukrzycy typu 1 do 4,7% dla cukrzycy typu 2)². W przypadku cukrzycy typu 2 średni wiek zachorowania przypada na ogół po 30 r.ż., a zapadalność zwiększa się wraz z wiekiem, do ok. 70 r.ż. Większość zgonów (ok. 70%) następuje z powodu powikłań sercowo-naczyniowych². Według danych WHO dotyczących Polski NCD były odpowiedzialne łącznie za 90% zgonów, w tym cukrzyca za 2% zgonów (dane za 2016 r.)¹.