Wprowadzenie

Według raportu International Diabetes Federation (IDF) 463 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę, w tym w regionie Europy ponad 59 mln. Dane epidemiologiczne i demograficzne wskazują, że do 2045 r. liczba ta wzrośnie do 68 mln. W 2019 r. całkowita liczba przypadków cukrzycy u dorosłych w Polsce wyniosła 2 344 600¹.

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dokonał się ogromny postęp w leczeniu chorych na cukrzycę, nadal jednak dużym problemem jest wysoka śmiertelność w tej grupie w porównaniu z ogólną populacją. Główną przyczyną przedwczesnego zgonu są choroby wynikające z powikłań o charakterze mikroangiopatii (dotyczących naczyń włosowatych i najdrobniejszych tętnic i żył) oraz makroangiopatii (obejmujących średnie i duże tętnice). U osób z cukrzycą we włośniczkach stwierdza się zmiany morfologiczne i czynnościowe. Zmiany czynnościowe pojawiają się już we wczesnym okresie choroby i często wyprzedzają wystąpienie zmian narządowych. Z kolei makroangiopatia wiąże się głównie z procesem miażdżycowym. Na jego przebieg mają wpływ różne czynniki etiologiczne i patogenetyczne, do których zalicza się oddziaływanie biochemiczne na komórki i macierz międzykomórkową ściany, głównie małych i średnich tętnic (np. toksyczny wpływ glikemii, powstawanie produktów końcowych zaawansowanej glikacji [AGE – advanced glycation endproducts] oraz stresu oksydacyjnego), a także czynniki hemodynamiczne i hemostatyczne.

Jedna z hipotez dotyczących powstawania angiopatii mówi o czynnikach śródbłonkowych i hemostatycznych. Do czynników tych zalicza się m.in. endoteliopatię cukrzycową.Śródbłonek przez wielu autorów zaliczany jest do największych narządów organizmu ludzkiego. Kontroluje on napięcia i proliferację komórek ściany naczynia, właściwości prozakrzepowe i fibrynolityczne, przepuszczalność naczyń, reakcje immunologiczne ściany naczynia, adhezję leukocytów i płytek krwi do swojej powierzchni oraz oksydację lipidów.

Głównym powodem dysfunkcji śródbłonka u osób z cukrzycą jest hiperglikemia, która w procesie pośrednim przyczynia się do zwiększonego użycia zredukowanej formy estru fosforanowego dinukleotydu (NADPH) w cyklu poliolowym, a stres oksydacyjny jest b...