BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Temat numeru
Hemoglobina glikowana – trudności interpretacyjne
dr hab. n. med. Katarzyna Cyganek
- Oznaczenie HbA1c – złoty standard w kontroli glikemii; prosty, wiarygodny wskaźnik, łatwo dostępny i łatwo oznaczalny, wykorzystywany zarówno do rozpoznawania cukrzycy, jak i długofalowej kontroli wyrównania metabolicznego
- Wady HbA1c: wskazuje tylko średnie stężenia glikemii w okresie 2-3 miesięcy, nie odzwierciedla wahań i chwiejności glikemii ani hipoglikemii, jest zależna od przyjmowanych przez pacjenta leków, stanów środowiskowych i chorobowych
- Warunki bezpiecznej terapii: indywidualizacja leczenia i konieczność weryfikacji wyniku HbA1c przez lekarza prowadzącego, indywidualna ocena danych dotyczących glikemii oraz stanu pacjenta
Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych na świecie, co czyni ją epidemią o zasięgu globalnym1,2. Charakteryzuje się przewlekłą hiperglikemią, przyczyniającą się do rozwoju przewlekłych powikłań o charakterze mikro- i makronaczyniowym. Wobec progresywnego charakteru choroby niezwykle istotne jest wydajne i skuteczne zarządzanie, aby utrzymać dobre wyrównanie metaboliczne3. Historyczne już długoterminowe badania prospektywne dotyczące chorych z cukrzycą typu 1 (DCCT – Diabetes Control and Complications Trial) czy cukrzycą typu 2 (UKPDS – United Kingdom Prospective Diabetes Study) dostarczyły dowodów na to, że przewlekłe powikłania cukrzycowe są bezpośrednio powiązane ze średnią wartością glikemii mierzonej stężeniem hemoglobiny glikowanej (HbA1c)4,5. W badaniu DCCT stężenie HbA1c łączyło się ze zwiększonym ryzykiem powikłań nerkowych i sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą typu 1. Dzięki badaniom ADVANCE (Diabetes and Vascular Disease: Preterax and Diamicron MR Controlled Evaluation) i ACCORD (Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes) udało się dowieść, że wahania stężenia HbA1c podczas kolejnych wizyt także wiążą się ze zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym oraz ryzykiem zgonu u pacjentów z cukrzycą typu 26,7. Ponadto w badaniach wykazano związek wysokości stężenia HbA1c ze średnią glikemią oraz jej efektywność jako wskaźnika długofalowej kontroli metabolicznej. Obniżenie stężenia HbA1c <7% oznacza redukcję ryzyka powikłań cukrzycowych, natomiast wzrost stężenia HbA1c o 1% powoduje wzrost ryzyka sercowo-naczyniowego o 15-20%8,9.