Z badań epidemiologicznych wynika, że częstość występowania cukrzycy w populacji polskiej wynosi od 6% do 9%, osiągając w grupie osób >75 r.ż. częstość bliską 20%¹. U chorych z niewydolnością serca częstość rozpoznania cukrzycy wynosi ok. 25%, a u chorych hospitalizowanych z niewydolnością serca zbliża się nawet do 45%².

Częstość występowania innych chorób układu krążenia prowadzących do uszkodzenia serca i naczyń, takich jak nadciśnienie tętnicze czy zmiany miażdżycowe, z reguły jest większa w starszej populacji, jednak współwystępowanie cukrzycy znacznie nasila szybkość i rozległość procesu chorobowego oraz pogarsza rokowanie. Najlepiej zbadany jest wpływ cukrzycy na rozwój agresywnych zmian miażdżycowych, które w cukrzycy pojawiają się wcześniej, narastają szybciej, obejmując wiele naczyń w obszarze zarówno tętnic wieńcowych, jak i domózgowych oraz obwodowych. Wielu autorów wyróżnia także specjalną postać kardiomiopatii cukrzycowej³.

Badania wskazują, że mechanizmy prowadzące do uszkodzenia serca i naczyń tętniczych w przebiegu cukrzycy to:

• aktywacja procesów zapalnych (wzmożona aktywność rodników tlenowych, komórek zapalnych i mediatorów zapalenia makrofagów w ścianie naczyń i blaszkach miażdżycowych, hiperlipidemia, aktywacja ścieżki poliolowej, receptorów toll-podobnych)
• zaburzenia funkcji mitochondriów
• tworzenie i odkładanie zaawansowanych produktów glikacji w sercu i naczyniach
• uszkodzenie funkcji śródbłonka
• deregulacja mechanizmów autofagii i mitofagii (niszczenia defektywnych mitochondriów).

Mechanizmy te odgrywają nieco inną rolę w zależności od typu i stopnia zaawansowania cukrzycy, ale należy zapamiętać, że dobra kontrola glikemii i kontrola metaboliczna cukrzycy spowalnia wystąpienie negatywnych efektów tych mechanizmów.

Ryzyko sercowo-naczyniowe i cele leczenia chorego z cukrzycą

Od wielu lat cukrzyca typu 1, typu 2 i stan przedcukrzycowy są uznanymi niezależnymi czynnikami ryzyka chorób układu krążenia. Zwiększają one ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych ok. 2-krotnie w stosunku do populacji bez cukrzycy.

Rozpoznanie cukrzycy u osoby bez innych zidentyfikowanych czynników ryzyka jest podstawą do zaliczenia jej do grupy co najmniej średniego ryzyka, a w większości do grupy wysokiego lub bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, ze wszystkimi te...