Temat numeru
Planowanie ciąży u pacjentek z cukrzycą
dr hab. n. med. Paweł Gutaj
- Terapia cukrzycy i jej cele u pacjentek planujących ciążę – o co należy zadbać szczególnie
- Postępowanie w przypadku chorób współistniejących: ocena narządu wzroku, funkcji nerek, układu krążenia i funkcji tarczycy
- Znaczenie multidyscyplinarnego podejścia w opiece nad pacjentkami z cukrzycą planującymi ciążę
Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych u młodych kobiet. Według danych World Health Organization (WHO) na całym świecie na cukrzycę choruje obecnie ok. 463 mln dorosłych, z czego istotna część to kobiety w wieku rozrodczym. Przez lata dominującym typem cukrzycy przedciążowej u młodych kobiet była cukrzyca typu 1, jednak z uwagi na epidemię choroby otyłościowej dynamicznie rośnie w tej grupie liczba pacjentek z cukrzycą typu 2.
Nieplanowana ciąża u pacjentki z cukrzycą wiąże się z istotnym ryzykiem zarówno dla matki, jak i płodu. Wysoki poziom glikemii w okresie organogenezy (pierwsze 6 tygodni po zapłodnieniu) zwiększa ryzyko wad wrodzonych, poronień oraz powikłań ciąży, takich jak stan przedrzucawkowy czy nadmierne wzrastanie płodu. Odpowiednie przygotowanie do ciąży u pacjentek z cukrzycą jest kluczowe dla zmniejszenia tych zagrożeń i poprawy wyników perinatalnych. Rozmowy na temat ryzyka związanego z nieplanowanym macierzyństwem powinny być również częścią poradnictwa dla nastolatek oraz ich rodziców w ramach poradni pediatryczno-diabetologicznych.
Główne aspekty przygotowania do ciąży u pacjentek z cukrzycą
Terapia cukrzycy i jej cele
Niezależnie od typu cukrzycy oraz rodzaju terapii podstawowym celem przygotowania do ciąży u pacjentek z cukrzycą jest osiągnięcie optymalnej kontroli glikemii. Zaleca się, aby odsetek hemoglobiny glikowanej (HbA1c) wynosił <6,5% w okresie planowania oraz w I trymestrze ciąży. Wartości glikemii na czczo powinny mieścić się w zakresie 70-90 mg/dl, a glikemie poposiłkowe – <140 mg/dl po 1 h od posiłku, <120 po 2 h po posiłku. W polskich zaleceniach, jak również w większości zaleceń zagranicznych (w tym American Diabetes Association), rekomendowaną metodą terapii cukrzycy w okresie ciąży jest intensywna czynnościowa insulinoterapia. Zalecenie to dotyczy również pacjentek z cukrzycą typu 2 stosujących leki doustne – okres planowania ciąży powinien zostać wykorzystany na zmianę rodzaju terapii. W wybranych sytuacjach klinicznych pacjentek przyjmujących metforminę dopuszcza się kontynuację terapii tym lekiem w okresie planowania ciąży i w I trymestrze ciąży. Jednak po tym okresie leki doustne, w tym metformina, nie są zalecane u ciężarnych.
