1. Wykrywanie genu RHD kodującego RhD płodu:

• w diagnostyce konfliktu RhD

• w kwalifikacji kobiety do śródciążowego podania immunoglobuliny anty-D

2. Wykrywanie alleli RHCE*c, RHCE*C, RHCE*E kodujących antygeny Rhc, C, E w konfliktach „nie-RhD” z układu Rh

3. Wykrywanie allelu KEL*1 kodującego antygen K w konflikcie z układu Kell (w trakcie standaryzacji)

4. Wykrywanie allelu HPA*1a kodującego antygen HPA1a płodu (w trakcie standaryzacji, wstępne wyniki prezentowane w tej pracy)

Procedura badania antygenów na podstawie analizy cff-DNA izolowanego z osocza matki została przez nas opracowana w taki sposób, aby zapewnić możliwość pobierania materiału do badania w każdym regionie Polski i przesyłania go do laboratorium w IHiT, które te badania wykonuje.13,30 Materiał do badań pobierany jest do probówek z barierą żelową i napylonym EDTA, umożliwiających odseparowanie osocza od elementów morfotycznych, dzięki czemu cff-DNA jest stabilniejsze i zabezpieczone przed dodatkowym uwalnianiem DNA matki z jej komórek podczas transportu/przechowywania.8-32 Informacje dotyczące sposobu pobrania, wirowania i przesłania próbek należy uzyskać w Pracowni Genetyki Komórek Krwi i Chimeryzmu IHiT (dr Katarzyna Guz, tel. 22 3496600, wew. 154, e-mail: kguz@ihit.waw.pl).

Perspektywy udoskonalania badań cff-DNA z osocza ciężarnych i ich zastosowanie w innych wskazaniach klinicznych

Przegląd metod, zagadnień technicznych i aplikacji klinicznych wykorzystujących analizę cff-DNA z osocza matki został przez autorki szczegółowo omówiony w 2 innych publikacjach.11,13 Wśród innych ważnych zastosowań wymienia się nieinwazyjną diagnostykę chorób uwarunkowanych genetycznie – chorób sprzężonych z płcią, chorób jednogenowych, aneuploidii – także w aspekcie prenatalnych badań przesiewowych. Osobnym zagadnieniem jest wykorzystanie badań zawartości cff-DNA do przewidywania stanów patologii ciąży wynikających z dysfunkcji łożyska (m.in. stanu przedrzucawkowego, zespołu HELLP). Udoskonalanie metodologii skupia się obecnie na: 1) rozdzieleniu cff-DNA od DNA matczynego dla wzmocnienia stężenia/proporcji cff-DNA, 2) opracowaniu uniwersalnej kontroli obecności cff-DNA, 3) opracowaniu nowych technologii badania cff-DNA (spektrometria masowa MALDI-TOF, cyfrowa PCR, sekwencjonowanie nowej generacji).

Piśmiennictwo

1. Seyfriedowa H. Immunoprofilaktyka konfliktu RhD. W: Immunologia krwinek czerwonych. Niedokrwistości immunohemolityczne. Praca zbiorowa, red. Fabiańska-Mitek J. OINpharma, Warszawa 2008:106-118.

2. Lenkiewicz B. Konflikt Rh po 25 latach stosowania immunoprofilaktyki. Gin Pol. 2000;71:863-868.

3. Żupańska B, Nowaczek-Migas M, Michalik M, Michalewska B. Czy należy wykonywać badania przesiewowe u wszystkich ciężarnych w celu wykrycia przeciwciał innych niż anty-D? Ginekologia po Dyplomie. 2009;2:38-40.

4. Koelewijn JM, de Haas M, Vrijkotte TG, et al. One single dose of 200 microg of antenatal RhIG halves the risk of anti-D immunization and hemolytic disease of the fetus and newborn in the next pregnancy. Transfusion. 2008;48:1721-1729.

5. Pilgrim H, Lloyd-Jones M, Rees A. Routine antenatal anti-D prophylaxis for RhD-negative women: a systematic review and economic evaluation. Health Technol Assess. 2009;13:1-103.

6. Seyfriedowa H. Choroba hemolityczna płodów i noworodków. W: Immunologia krwinek czerwonych. Niedokrwistości immunohemolityczne. Praca zbiorowa, red. Fabiańska-Mitek J. OINpharma, Warszawa 2008:86-105.

7. van den Akker ES, Oepkes D. Fetal and neonatal alloimmune thrombocytopenia. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2008;22:3-14.

8. Kamphuis M, Paridaans N, Porcelijn L, et al. Screening in pregnancy for fetal or neonatal alloimmune thrombocytopenia: systematic review. BJOG. 2010;117: 1335-1343.

9. Tiller H, Killie MK, Chen P, et al. Toward a prophylaxis against fetal and neonatal alloimmune thrombocytopenia: induction of antibody-mediated immune suppression and prevention of severe clinical complications in a murine model. Transfusion. 2012;52:1446-1451.

10. Murray J, Karp L, Williamson R, Cheng E, Luthy D. Rh isoimmunization related to amniocentesis. Am J Med Genet. 1983;16:527-534.

11. Brojer E, Guz K. Nieinwazyjna diagnostyka molekularna. W: Biologia molekularna w medycynie. Red. Bal J. PWN, Warszawa 2011:164-171.

12. Lo Y, Corbetta N, Chamberlain P, et al. Presence of fetal DNA in maternal plasma and serum. Lancet. 1997;350:485-487.

13. Guz K, Orzińska A, Kopeć I, Krzemienowska M, Smolarczyk-Wodzyńska J, Brojer E. Aktualny stan i perspektywy nieinwazyjnej diagnostyki prenatalnej w konfliktach matczyno-płodowych. J Transf Med. 2010;4:144-154.

14. Daniels G, Finning K, Martin P, et al. Noninvasive prenatal diagnosis of fetal blood group phenotypes: current practice and future prospects. Prenat Diagn. 2009; 29:101-107.

15. Clausen FB, Christiansen M, Steffensen R, et al. Report of the first nationally implemented clinical routine screening for fetal RHD in D- pregnant women to ascertain the requirement for antenatal RhD prophylaxis. Transfusion. 2011;52:752-758.

16. Haas M, Ploeg CPB, Scheffer PG. A nation-wide fetal RHD screening programme for targeted antenatal and postnatal anti-D. ISBT Science Series. 2012;7;164-167.

17. Wikman AT, Tiblad E, Westgren M. Noninvasive prenatal screening for RHD: The Stockholm study. ISBT Science Series, 2012;7:168-172.

18. Lo Y, Tein M, Lau T, et al. Quantitative analysis of fetal DNA in maternal plasma and serum: implications for noninvasive prenatal diagnosis. Am J Hum Genet. 1998;62:768-775.

19. Lo Y, Zhang J, Leung T, Lau T, Chang A, Hjelm N. Rapid clearance of fetal DNA from maternal plasma. Am J Hum Genet. 1999;64:218-224.

20. Avent N, Madgett T, Maddocks D, Soothill P. Cell-free fetal DNA in the maternal serum and plasma: current and evolving applications. Curr Opin Obstet Gynecol. 2009;21:175-179.

21. Brojer E, Żupanska B, Guz K, Orzińska A, Kalińska A. Non-invasive determination of fetal RHD status by examination of cell-free DNA in maternal plasma. Transfusion. 2005;45:1473-1480.

22. Orzińska A, Guz K, Brojer E, et al. Preliminary results of fetal Rhc examination in plasma of pregnant women with anti-c. Prenat Diagn. 2008;28:335-337.

23. Daniels G. Human Blood Group. Wyd. 2. Blackwell Science, Oxford 2002.

24. Flegel W, von Zabern I, Wagner F. Six years’ experience performing RHD genotyping to confirm D-red blood cell units in Germany for preventing anti-D immunizations.Transfusion. 2009;49:465-471.

25. Polin H, Danzer M, Gaszner W, et al. Identification of RHD alleles with the potential of anti-D immunization among seemingly D- blood donors in Upper Austria. Transfusion. 2009;49:676-681.

26. Orzińska A, Engel K, Łakomy M, et al. Obecność „niemego” genu RHD u RhD ujemnej kobiety ciężarnej z przeciwciałami anty-RhD uniemożliwia określenie genotypu RHD płodu metodą nieinwazyjną. Ginekol Pol. 2009;80:786-790.

27. Scheffer PG, van der Schoot CE, Page-Christiaens GC, de Haas M. Noninvasive fetal blood group genotyping of rhesus D, c, E and of K in alloimmunised pregnant women: evaluation of a 7-year clinical experience. BJOG. 2011;118:1340-1348.

28. Müller SP, Bartels I, Stein W, et al. The determination of the fetal D status from maternal plasma for decision making on Rh prophylaxis is feasible. Transfusion. 2008;48:2292-2301.

29. Scheffer PG, Ait Soussan A, Verhagen OJ, et al. Noninvasive fetal genotyping of human platelet antigen-1a. BJOG. 2011;118:1392-1395.

30. Nogues N, Freixa L, Ibanez M, et al. Non-invasive HPA-1a genotyping from the Maternal plasma DNA: development and validation of a novel straightforward approach. Vox Sang. 2011;101(Suppl.1):37.

31. Guz K, Orzińska A, Krzemieniowska M, et al. Comparison of various noninvasive HPA-1a fetal genotyping methods – preliminary results. J Transf Med. 2012;5:77.

32. Orzińska A, Guz K, Gala K, Brojer E. Wpływ warunków pobierania i przechowywania materiału oraz izolacji DNA na wyniki wykrywania genów płodu w osoczu kobiet ciężarnych w celu nieinwazyjnych badań prenatalnych. Diagn Lab. 2007;43:69-77.

Do góry