Wykorzystywanie ultrasonografii do wykrywania wad rozwojowych płodu – część 2

Stephen T. Chasen, MD¹
Daniel W. Skupski, MD²

¹Professor of Clinical Obstetrics and Gynecology, Department of Obstetrics and Gynecology, Weill-Cornell Medical College, New York

²Professor of Clinical Obstetrics and Gynecology Department of Obstetrics and Gynecology, Weill-Cornell Medical College, New York

Stephen T. Chasen, MD

Daniel W. Skupski, MD

Obrazowanie odgrywa zasadniczą rolę w wykrywaniu rozmaitych anomalii specyficznych dla ciąż wielopłodowych.

ZAGADNIENIA KLUCZOWE

Jeśli w badaniu ultrasonograficznym rozpozna się ciążę wielopłodową, konieczne jest określenie kosmówkowości, a pacjentka wymaga natychmiastowego poradnictwa dotyczącego potencjalnych zagrożeń.
Powinno się zaczekać do co najmniej 10 tygodnia ciąży, zanim podejmie się próbę rozpoznania ciąży jednoowodniowej na podstawie przezpochwowego badania ultrasonograficznego.
W przypadku podejrzenia ciąży jednoowodniowej lub zespołu przetoczenia krwi między płodami należy skierować pacjentkę do specjalistycznego centrum diagnostyki ultrasonograficznej.

Wczesne obrazowanie to klucz do wykrywania anomalii rozwojowych płodu. Część z nich jest specyficzna dla ciąż wielopłodowych, ale niektóre zdarzają się również przy ciążach pojedynczych.

Każda anomalia występująca w przypadku ciąży pojedynczej może się także pojawić w jednym płodzie ciąży wielopłodowej. W niniejszej, drugiej części artykułu omówiono stany, które są specyficzne dla ciąż wielopłodowych.

Rozróżnienie między ciążą jednokosmówkową a dwukosmówkową ma zasadnicze znaczenie dla oceny ryzyka chorobowości i umieralności, dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby jak najwcześniej określić kosmówkowość ciąży.

Ciąże monozygotyczne

Podział jednej zapłodnionej zygoty na dwie jest zdarzeniem teratogennym, które może prowadzić do różnic w występowaniu malformacji i różnic rozwojowych między płodami.

Zygotyczność i kosmówkowość

W zasadzie wszystkie ciąże jednokosmówkowe są monozygotyczne, z rzadkimi wyjątkami. Wśród naturalnie występujących ciąż dwukosmówkowych około 70% jest dwuzygotycznych, a 30% – monozygotycznych. Bardziej szczegółowe wyjaśnienie różnic między zygotycznością a kosmówkowością można znaleźć w pracy opublikowanej przez Bajorię i Kingdoma.¹

Poradnictwo w momencie rozpoznania

Kiedy wykonuje się badanie ultrasonograficzne (USG) w celu potwierdzenia ciąży i rozpoznaje się ciążę wielopłodową (zwykle wcześnie w pierwszym trymestrze), ważne jest, aby określić wtedy również kosmówkowość ciąży i omówić z pacjentką specyficzne zagrożenia związane z tym stanem.

Powinno się to robić jak najwcześniej w przebiegu ciąży. Błona między bliźniętami dwukosmówkowymi jest bardzo gruba i łatwo ją wykryć w pierwszym trymestrze (ryc. 1), natomiast błona między bliźniętami jednokosmówkowymi jest trudna do wykrycia pod koniec pierwszego trymestru (ryc. 2), a na jego początku może być nawet niewidoczna w badaniu USG i ciąża może sprawiać wrażenie jednoowodniowej. Dlatego zalecamy, aby odczekać do 10 tygodnia ciąży i posłużyć się ultrasonografią przezpochwową w celu identyfikacji błony między bliźniętami, zanim rozpozna się ciążę jednoowodniową. Wykazanie objawu lambda („twin peak” sign), czyli trójkątnego uwypuklenia tkanki kosmówki między warstwami owodni w miejscu, w którym błona między bliźniętami łączy się z powierzchnią kosmówki łożyska, dowodzi dwukosmówkowości (ryc. 3-5). Stwierdzenie objawu tau (T-sign), czyli braku trójkątnego uwypuklenia tkanki kosmówki w tym samym miejscu, dowodzi jednokosmówkowości (ryc. 6 i 7). Objaw ipsylon, czyli stwierdzenie trzech grubych błon między bliźniętami łączących się w środku jamy macicy, dowodzi trójkosmówkowości ciąży trojaczej (ryc. 8).