Ocena wskaźnika uwapnienia tętnic wieńcowych (calcium score, CS) jest dość intrygującym badaniem w kardiologii. Większość kardiologów dużo o nim słyszała, ale naprawdę mała grupa lekarzy w Polsce korzysta z tego badania w codziennej praktyce klinicznej. Jeszcze do niedawna był to wynik trudnego dostępu do tej metody, lecz obecnie w każdej większej aglomeracji są zainstalowane systemy 64-rzędowe, dzięki czemu skierowanie pacjenta na badanie przestało być kłopotem (NFZ je refunduje). Na łamach Kardiologii po Dyplomie (Kard Dypl 2007; 3 (7): 106-112 ) opisałam sposób wykonywania CS i szczegółowe wskazania do jego wykonania. Od tamtej pory niewiele się zmieniło. Badanie wykonywane jest na tym samym sprzęcie, z podobnym obciążeniem pacjenta. Zmiany wskazań i zastosowania calcium score wciąż jednak są przedmiotem dyskusji.

Bardzo lubię badanie CS. Jest proste i logiczne z kilku powodów.

Ale uwaga!
Genialne w swojej prostocie badanie calcium score postulowane jest jako metoda  wyłącznie przesiewowa.
Ujemny (CS=0) wynik nie oznacza braku blaszki o niskiej gęstości – czyli takiej, która nie zawiera zwapnień.
Metoda w żaden sposób nie koreluje ze stopniem zwężenia w naczyniach wieńcowych.

Z calcium score jest związanych dużo sprzeczności i element braku zrozumienia idei tego badania. Chcę przekazać Państwu kluczowe informacje dotyczące wskaźnika uwapnienia tętnic wieńcowych. Być może chętniej zaczniecie Państwo kierować pacjentów do pracowni tomografii komputerowych.

Dlaczego wskaźnik uwapnienia jest ważny

Uwidocznione w badaniu CS zwapnienia w tętnicach wieńcowych potwierdzają obecność choroby wieńcowej. Wartość wskaźnika uwapnienia ponadto silnie koreluje z powierzchnią blaszek miażdżycowych w badaniach autopsyjnych.

Definicja wskaźnika uwapnienia i metody pomiaru, którymi dysponujemy w Polsce

Zwapnienie w tętnicy wieńcowej określane jest jako struktura o gęstości >130 jednostek Hounsfielda na powierzchni nie mniejszej niż 3 piksele.

W Polsce mamy do dyspozycji wyłącznie wielorzędową tomografię komputerową. Do wykonania badania wymagane jest oprogramowanie kardiologiczne tomografu, czyli bramkowanie EKG w aparacie TK, a na konsoli lekarskiej oprogramowanie do oceny CS.

Zwapnienia oceniane są w dwu systemach:

• Agatstona – złoty standard,

• wskaźnika objętości – ma większą powtarzalność wynikającą z mniejszego uzależnienia od grubości warstwy.

Dawka promieniowania, jakie otrzymuje pacjent podczas badania:

• dla mężczyzn: 1-1,5 mSv,

• dla kobiet: 1,1-1,9 mSv.

Dla porównania – promieniowanie tła, jakie otrzymuje statystyczny Polak, to ok. 3 mSv/rok.

U kogo wykonywać pomiar wskaźnika uwapnienia

Według aktualnych wytycznych z 2010 r. towarzystw kardiologicznych wskaźnik CS jest wskazany w poniższych grupach:

1. Pacjenci bezobjawowi, grupa małego ryzyka z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku choroby wieńcowej w młodym wieku (pierwszy stopień pokrewieństwa, mężczyźni >55 r.ż., kobiety >65 r.ż.).