Kardiologia interdyscyplinarna

Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Edyta Płońska-Gościniak, Klinika Kardiologii PUM, Szczecin

Pacjent obciążony kardiologicznie w gabinecie stomatologa – problem interdyscyplinarny

Agnieszka Kuczaj,¹ Marcin Fudal,¹ Jacek Kasperski,² Ewa Nowalany-Kozielska¹

1 II Katedra SUM i Oddział Kliniczny Kardiologii w Zabrzu

2 Katedra Protetyki i Materiałoznawstwa Stomatologicznego SUM w Bytomiu

Adres do korespondencji: dr n. med. Agnieszka Kuczaj e-mail: agnieszka.kuczaj@gmail.com

Kardiologia po Dyplomie 2013; 12 (6): 39-45

Wprowadzenie

Dynamiczny rozwój kardiologii i nauk pokrewnych wiąże się z rozwojem nowych technologii oraz wprowadzaniem kolejnych grup stosowanych leków, co wymusza powstawanie nadążających za tym procesem standardów postępowania. Jednocześnie rozwój stomatologii otwiera kolejne możliwości terapii chorych z użyciem coraz bardziej zaawansowanych i małoinwazyjnych metod. Niniejszy artykuł stanowi przegląd aktualnych zaleceń dotyczących opieki nad chorym obciążonym kardiologicznie poddawanym zabiegom stomatologicznym.

Przy przygotowaniu pacjenta obciążonego kardiologicznie do zabiegu stomatologicznego należy wziąć pod uwagę, oprócz ryzyka powikłań infekcyjnych, także ryzyko powikłań krwotocznych oraz zakrzepowo-zatorowych związanych z ewentualną modyfikacją dotychczasowego leczenia. Obecnie coraz mniejszą wagę przykłada się do powikłań infekcyjnych w obrębie układu krążenia związanych z procedurą stomatologiczną (infekcyjne zapalenie wsierdzia), natomiast duży nacisk kładzie się na możliwe powikłania zakrzepowo-zatorowe związane z odstawieniem przez chorego dotychczas stosowanych leków [1].

Ryzyko sercowo-naczyniowe towarzyszące zabiegom stomatologicznym

Zabiegi stomatologiczne zasadniczo traktowane są jako drobne zabiegi chirurgiczne. Według Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology, ESC) należą one do grupy zabiegów o małym ryzyku dla chorego, co oznacza, że łączne ryzyko zgonu oraz zawału serca niezakończonego zgonem w okresie 30 dni po interwencji wynosi poniżej 1% [2].

Przed większością zabiegów stomatologicznych wg aktualnych wytycznych ESC nie jest wymagana wysiłkowa ocena wydolności układu krążenia [2]. Wydolność chorego można natomiast ocenić w sposób przybliżony na podstawie wywiadu klinicznego. Chorzy, którzy są w stanie iść szybkim krokiem, wykonywać cięższe prace w domu, wejść na drugie piętro lub tańczyć, mają wydolność wysiłkową powyżej 4 MET, co wiąże się z małym ryzykiem powikłań okołozabiegowych; w tej grupie chorych zabieg może być wykonany planowo.

Zabiegi stomatologiczne wymagające stosowania profilaktyki antybiotykowej

W szczególnej grupie pacjentów obciążonych schorzeniami ogólnymi profilaktyki antybiotykowej wymagają zabiegi stomatologiczne związane z koniecznością manipulacji w obrębie dziąsła, perforacji w obrębie błony śluzowej jamy ustnej oraz manipulacji w okolicy przywierzchołkowej zęba.

Co ważne, stosowania profilaktyki antybiotykowej nie wymaga usuwanie szwów z jamy ustnej, wstrzykiwanie środka znieczulającego w niezakażoną tkankę oraz przebyty uraz obejmujący wargi lub błonę śluzową jamy ustnej. Profilaktyki antybiotykowej nie ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Chorzy niewymagający rutynowego stosowania profilaktyki antybiotykowej

Historycznie, klasycznym przykładem wskazania do stosowania profilaktyki antybiotykowej była wada zastawkowa. Według aktualnych wytycznych wady zastawkowe serca własnego zasadniczo nie wymagają [...]

Chorzy wymagający profilaktyki przeciwzakrzepowej

Przy drobnych zabiegach stomatologicznych, takich jak ekstrakcje zębów i leczenie kanałowe, zalecana jest kontynuacja leczenia doustnymi antagonistami witaminy K (vitamin K antagonists, VKA) [...]

Chorzy otrzymujący nowe doustne antykoagulanty (dabigatran, rywaroksaban lub apiksaban)

W przypadku procedur stomatologicznych, takich jak ekstrakcja maksymalnie trzech zębów, chirurgia przyzębia, nacięcie ropnia, pozycjonowanie implantów, nie ma potrzeby odstawiania dabigatranu. [...]

Ograniczenia stosowania analgezji przy leczeniu przeciwkrzepliwym i przeciwpłytkowym

Stosowanie leków przeciwpłytkowych nie stanowi przeciwwskazania do stosowania znieczulenia miejscowego. W celu ograniczenia uszkodzenia tkanek zaleca się powolne podawanie leku przy [...]

Zmniejszanie ryzyka krwawień towarzyszących zabiegom

Ryzyko powikłań krwotocznych wzrasta przy mnogich ekstrakcjach oraz usunięciu trzeciego trzonowca żuchwy. Ryzyko krwawień jest największe do 3 dni po zabiegu [14] i [...]

Higiena jamy ustnej jako profilaktyka chorób układu sercowo-naczyniowego

Obecnie uważa się, że to nie procedury stomatologiczne, a w większym stopniu brak higieny jamy ustnej oraz powtarzające się bakteriemie towarzyszące [...]

Pacjent z nadciśnieniem tętniczym

Nadciśnienie tętnicze jest statystycznie najczęściej występującym schorzeniem kardiologicznym. Na podstawie badania NATPOL dotyczy ono aż 29% populacji osób dorosłych w Polsce. [...]

Pacjent z chorobą wieńcową

Pacjenci z chorobą wieńcową stanowią zróżnicowaną grupę chorych obciążonych kardiologicznie, którzy poddawani są zabiegom stomatologicznym. Ryzyko okołozabiegowe wiąże się przede wszystkim [...]

Chory po zawale serca i angioplastyce wieńcowej

Planowe zabiegi stomatologiczne należy, o ile to możliwe, wykonać po okresie podwójnego leczenia przeciwpłytkowego. [8]. Chory do 6 miesięcy po zawale serca nie [...]

Chory z niewydolnością serca

Niewydolność serca jest związana zarówno ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia groźnych komorowych zaburzeń rytmu, jak i nagłego zgonu sercowego. Każdy pacjent z [...]
Do góry