Wprowadzenie

Przewlekła niewydolność serca w populacji polskiej staje się coraz większym problemem klinicznym i ekonomicznym. Mimo znacznego postępu w kardiologii rokowanie w tej chorobie jest niepomyślne. Według danych szacunkowych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego niewydolność serca pochłania ok. 2% środków przeznaczonych na ochronę zdrowia, z czego znacząca część przypada na ponowne hospitalizacje [1].

Epidemiologia i aspekty ekonomiczne ponownych hospitalizacji w przewlekłej niewydolności serca

Dane światowe i polskie

Częstość występowania przewlekłej niewydolności serca (PNS) w populacji ogólnej w Europie wynosi około 1-2% [1], natomiast wśród osób między 70. a 80. rokiem życia wzrasta dla obu płci >10% [2]. Według danych Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia w Polsce niewydolność serca (NS) jest rozpoznana u ok. miliona osób i stanowi przyczynę ok. 60 000 zgonów rocznie [3]. Jednym z ważniejszych aspektów jest częstość hospitalizacji i ponownych hospitalizacji pacjentów z NS.

W Stanach Zjednoczonych nieplanowane ponowne hospitalizacje kosztują Medicare 17,4 mld dolarów rocznie, a NS jest ich najczęstszą przyczyną [4]. Zaostrzenie PNS jest przyczyną 80% wszystkich hospitalizacji z powodu NS, nowe przypadki NS stanowią 15%, a zaawansowana NS lub końcowe stadium NS – 5% [5]. Obserwuje się znaczne różnice w częstości ponownych hospitalizacji w zależności od ośrodka, z którego pochodzi badanie. Do ponownych hospitalizacji w ciągu 30 dni od wypisu według różnych autorów dochodzi u 15-20% [6] do nawet 25% pacjentów [4,7]. W innych opublikowanych badaniach częstość ponownych przyjęć z powodu NS wynosi ok. 45% po sześciu miesiącach [8].

W Polsce według raportu NFZ z 2010 roku [9] choroby układu krążenia były przyczyną 11% (232 723 przypadków) wszystkich hospitalizacji pacjentów powyżej 65 r.ż., w tym zastoinowa niewydolność serca (wg ICD I50.0) była pierwszą, a niewydolność serca nieokreślona (wg ICD I50.9) drugą najczęstszą przyczyną wszystkich hospitalizacji kobiet i mężczyzn w wieku >65 lat.

W 2012 roku NFZ sfinansował świadczenia u pacjentów z NS w wysokości ponad 672 mln zł, z czego najwięcej wydano na świadczenia szpitalne – 635 333 494 zł (94%). Stanowiło to 2,2% całości sfinansowanych przez NFZ świadczeń. W raporcie tym określono również liczbę pacjentów, których hospitalizowano z powodu NS i wyniosła ona 187 000, z czego 145 000 stanowiły osoby >69 r.ż. [10]. Liczba hospitalizacji z powodu NS wyniosła średnio 376 na 100 000 mieszkańców [3]. Przyjęcia w trybie nagłym stanowiły 82,7% wszystkich przyjęć z powodu NS i aż 11,44% hospitalizacji zakończyło się zgonem pacjenta. Natomiast odsetek ponownych hospitalizacji wśród pacjentów włączonych do europejskiego rejestru niewydolności serca The Heart Failure Pilot Survey wynosił w ciągu roku 43,9% dla hospitalizowanych z powodu ostrej NS oraz 31,9% dla ambulatoryjnych chorych z PNS [11].