Wprowadzenie

Terapia osób z przewlekłą niewydolnością serca, poza odpowiednią farmakoterapią, powinna również obejmować postępowanie niefarmakologiczne, w tym m.in. dietetyczne. Poradnictwo dietetyczne skierowane do osób z niewydolnością serca powinno dotyczyć takich zagadnień, jak:

• ustalenie optymalnej dla danej osoby wartości energetycznej diety,
• ograniczenie podaży sodu (soli) w diecie,
• ograniczenie ilości płynów w diecie,
• ograniczenie ilości tłuszczu ogółem w diecie oraz zadbanie o optymalną proporcję kwasów tłuszczowych,
• ograniczenie ilości izomerów trans kwasów tłuszczowych,
• ograniczenie ilości cukrów dodanych,
• ustalenie odpowiedniej podaży pozostałych makro- i mikroskładników diety,
• ograniczenie ilości alkoholu w diecie aż do całkowitego jego wyeliminowania,
• ograniczenie ilości spożywanej kawy,
• ustalenie częstości spożywania posiłków w ciągu doby.

Może zatem się wydawać, że żywienie osób z niewydolnością serca wymaga stosowania jednocześnie kilku różnych diet, a mianowicie: diety z ograniczoną podażą sodu i płynów, diety stosowanej w nadciśnieniu tętniczym, w hipercholesterolemii, u osób otyłych dodatkowo diety redukującej masę ciała, a u osób z niedowagą – diety przeciwdziałającej niedożywieniu. Jednak mimo tak licznych wytycznych dieta osób z niewydolnością serca powinna być opracowana w oparciu o zalecenia żywieniowe skierowane do osób zdrowych, stosowane w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób niezakaźnych, do których włącza się dodatkowe zalecenia wymagane w danej chorobie.

Przekazywanie informacji o diecie

Truizmem jest stwierdzenie, że informacje o diecie powinny być przekazywane chorym w sposób dla nich zrozumiały. Często pacjenci słysząc zalecenie „proszę przejść na dietę” wyobrażają sobie pasmo wyrzeczeń, konieczność rezygnacji z ulubionych produktów i potraw oraz przymus spożywania niesmacznych posiłków. Dość powszechnym błędem jest niemal automatyczne stosowanie przez pacjentów zaleceń diety łatwostrawnej. Należy zaznaczyć, że dieta łatwostrawna przeznaczona jest dla osób z wybranymi chorobami przewodu pokarmowego i najczęściej nie jest wymagane stosowanie jej w schorzeniach innych narządów i układów. Wprowadzenie niepotrzebnych ograniczeń dietetycznych prowadzić może do zmniejszenia atrakcyjności diety, zmniejszenia ilości spożywanej żywności (co jest szczególnie niebezpieczne u osób ze zbyt małą masą ciała), niedoborów żywieniowych, a w niektórych przypadkach do pozostania przy niewłaściwych zachowaniach żywieniowych. Zastosowanie diety łatwostrawnej może być jednak uzasadnione u niektórych chorych z niewydolnością serca, gdy na skutek rozwoju choroby dojdzie do zaburzeń krążenia w narządach układu pokarmowego.