W niniejszej publikacji omówiono najnowsze wytyczne European Society of Cardiology dotyczące migotania przedsionków. Głównym punktem artykułu są zalecenia odnoszące się do najczęstszych decyzji klinicznych podejmowanych w przypadku chorych z tą arytmią lub jej podejrzeniem. Szczegółowo opisano m.in. wskazania do rozszerzonych badań przesiewowych w kierunku migotania przedsionków, wytyczne dotyczące leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce pierwotnej i wtórnej udaru oraz strategie farmakoterapii i leczenia inwazyjnego arytmii. Autorzy zwrócili też uwagę na zmiany, jakie wprowadzono w wytycznych w porównaniu z ich poprzednią aktualizacją.

Wprowadzenie

Migotanie przedsionków (AF – atrial fibrillation) jest najczęstszą złożoną arytmią u ludzi: częstość jej występowania szacuje się na ok. 3% wśród osób dorosłych, wskaźnik ten znacząco rośnie wraz z wiekiem.¹ Wyższe ryzyko rozwoju AF obserwuje się u pacjentów obarczonych m.in. nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością serca, chorobą wieńcową, otyłością czy cukrzycą, a więc chorobami cywilizacyjnymi, z którymi jako lekarze spotykamy się i będziemy się spotykać coraz częściej. Dotychczas przeprowadzone badania jasno dowodzą związku AF ze wzrostem: śmiertelności (szczególnie z przyczyn sercowo-naczyniowych), ryzyka rozwoju niewydolności serca oraz udaru.²

Każdego roku ukazuje się wiele prac naukowych poświęconych etiologii, diagnostyce i leczeniu tej arytmii, które są uwzględniane w aktualizowanych cyklicznie wytycznych towarzystw naukowych. W 2016 r. zostały wydane najnowsze wytyczne European Society of Cardiology (ESC), które omówiono w niniejszym artykule.³

Diagnostyka migotania przedsionków

 W najnowszych wytycznych ESC podkreślono konieczność aktywnej diagnostyki w kierunku AF. Warto pamiętać, że ta arytmia stosunkowo często jest skąpo- lub wręcz bezobjawowa, co w żadnym wypadku nie zmniejsza ryzyka jej powikłań. Po pierwsze, podobnie jak w wytycznych z 2012 r., eksperci sugerują aktywne badania przesiewowe w kierunku AF u osób >65 r.ż. – jest to zalecenie klasy I (znaczenie poszczególnych klas zaleceń opisano w tabeli 1).⁴ Badania te mogą obejmować okresowe mierzenie tętna z oceną jego regularności przez pacjenta, choćby w trakcie pomiarów ciśnienia tętniczego. Z pomocą w pomiarach przychodzi nie tylko ciśnieniomierz, lecz także coraz większa gama innych urządzeń elektronicznych, jak zegarki czy telefony ze specjalnymi aplikacjami. Oczywiście stwierdzenie nieregularności tętna nie jest dostatecznym dowodem na występowanie AF – w każdym przypadku należy dążyć do udokumentowania arytmii w zapisie elektrokardiograficznym (EKG), dlatego poza badaniami wykonywanymi przez samego pacjenta zalecany jest zapis EKG podczas okazjonalnych wizyt u lekarza. U osób starszych, tj. >75 r.ż., oraz u chorych obciążonych wysokim ryzykiem zakrzepowo-zatorowym można rozważyć (klasa zalecenia IIb) systematyczne badania przesiewowe EKG w kierunku AF.