Niniejszy artykuł stanowi omówienie wytycznych European Society of Cardiology i European Association of Cardio-Thoracic Surgery dotyczących postępowania u pacjentów z wadami zastawkowymi. Decyzje terapeutyczne w tej grupie pacjentów bywają szczególnie trudne, zwłaszcza w zakresie kwalifikacji do leczenia operacyjnego. Wspólne wytyczne ESC i EACTS z pewnością będą istotnym wsparciem przy ich podejmowaniu.

Wprowadzenie

 W ostatnich miesiącach ukazały się nowe wytyczne European Society of Cardiology (ESC) i European Association of Cardio-Thoracic Surgery (EACTS) dotyczące postępowania u pacjentów z wadami zastawkowymi.¹ Jest to przejrzyste, kompleksowe podsumowanie stanu wiedzy o diagnostyce i kwalifikacji do leczenia chorych z istotnymi wadami zastawek: aortalnej, mitralnej i trójdzielnej, a także o postępowaniu z pacjentami po zabiegach zastawkowych. Podobnie jak w innych dokumentach ESC każde zalecenie ma odpowiednią klasę (siłę zalecenia) i uzasadniający je poziom dowodu (tab. 1).

Diagnostyka i kwalifikacja do leczenia

Decyzja o leczeniu inwazyjnym/chirurgicznym u chorego z wadą zastawkową (VHD – valvular heart disease) powinna zależeć od wspólnej opinii tzw. heart teamu. W jego skład oprócz doświadczonego w tej materii kardiologa i kardiochirurga powinni wchodzić także specjalista diagnostyki obrazowej, anestezjolog, a w niektórych przypadkach również geriatra czy elektrofizjolog. Tak liczny zespół musi odpowiedzieć na pytania o istotność wady, występowanie lub niewystępowanie związanych z nią objawów, a także wypowiedzieć się na temat potencjalnych korzyści i ryzyka interwencji w porównaniu z ryzykiem wynikającym z jej zaniechania.

Kluczowa w ocenie pacjenta z VHD pozostaje echokardiografia, zarówno przezklatkowa (TTE – transthoracic echocardiography), jak i przezprzełykowa (TEE – transesophageal echocardiography). Pozwala ona nie tylko na kwalifikację danej wady jako ciężkiej, ale także na wykrycie czynników potencjalnie pogarszających rokowanie, takich jak np. rozstrzeń lewej komory serca. Dzięki temu badaniu udaje się też czasem ustalić, czy istnieje możliwość wykonania zabiegu naprawczego (bez wymiany zastawki) lub procedury przeznaczyniowej. W przypadku niezadowalającej jakości obrazowania echokardiograficznego należy rozważyć rezonans magnetyczny – może on dostarczyć istotnych informacji zwłaszcza w przypadku chorych z niedomykalnością zastawek.

Tomografia komputerowa także ma swoje miejsce w diagnostyce VHD. Jest przydatna głównie w ocenie stenozy aortalnej i zmian w aorcie piersiowej, szczególnie u pacjentów kwalifikowanych do zabiegu przezskórnego (TAVI – transcatheter aortic valve imp...