Rezonans magnetyczny serca ma coraz szersze zastosowanie diagnostyczne. Ponadto może służyć do planowania leczenia komorowych zaburzeń rytmu serca za pomocą ablacji energią o częstotliwości radiowej czy implantacji wszczepialnego kardiowertera-defibrylatora. Wydaje się jednak, że użycie CMR do diagnostyki zaburzeń rytmu w rutynowej praktyce klinicznej w warunkach polskich jest jeszcze ograniczone z powodu słabej dostępności tego badania.

Wprowadzenie

Nagły zgon sercowy (SCD – sudden cardiac death) jest najważniejszym klinicznym i społecznym problemem systemu ochrony zdrowia. Chociaż w ostatnich dekadach nastąpił znaczący spadek umieralności z powodu chorób układu krążenia, wciąż pozostają one najczęstszą przyczyną zgonów w krajach wysoko rozwiniętych. Około połowy tych zgonów stanowią zgony nagłe, których źródłem są bradyarytmie i tachyarytmie komorowe.^1,2

Szacuje się, że każdego roku ok. 17 mln ludzi umiera w mechanizmie SCD. Jeszcze ćwierć wieku temu Bayés de Luna i wsp.³ oceniali, że tachyarytmie komorowe stanowiły 83,4% przyczyn SCD. Dzięki rozwojowi kardiologii aktualnie w rejestrach dotyczących pozaszpitalnego SCD odsetek ten wynosi od 23 do 50%.^4-7 Stwierdza się też wyraźną dysproporcję między kobietami i mężczyznami w zakresie częstości występowania SCD (24 vs 42%), co tłumaczy się ochroną hormonalną u kobiet przed menopauzą.⁶ Ponadto widoczny jest istotnie różny kliniczny profil występowania SCD wśród rasy czarnej (pacjenci młodsi, częściej z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i przewlekłą chorobą nerek) i białej.⁸

Wśród tachyarytmii komorowych odpowiedzialnych za nagłe zatrzymanie serca (SCA – sudden cardiac arrest) należy wymienić – występujące najczęściej – migotanie komór (VF – ventricular fibrillation) i częstoskurcz komorowy (VT – ventricular tachycardia) oraz – występujące znacznie rzadziej – częstoskurcz pęczkowy i częstoskurcz typu torsade de pointes lub inne postacie różnokształtnego VT. VF to arytmia, w której brakuje uporządkowanej aktywności elektrycznej.⁹ Z tego powodu próby znalezienia skutecznych metod zapobiegania – zarówno pierwotnie, jak i wtórnie – ograniczają się w zasadzie do implantacji wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów (ICD – implantable cardioverter-defibrillator). Leczenie farmakologiczne pozostaje na odległej, drugiej pozycji. Jedynie sporadycznie udaje się zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia kolejnego epizodu VF za pomocą ablacji energią o częstotliwości radiowej (RFA – radiofrequency ablation), eliminując tzw. czynnik spustowy bądź wyzwalający, czyli trigger SCD.^10,11