Przypomnijmy zalety

Nie pomniejszam znaczenia metody rezonansu magnetycznego czy tomografii komputerowej i koniecznych tam inwestycji, wręcz przeciwnie – uważam, że zakłady radiologii są newralgicznym punktem całego systemu opieki onkologicznej. Pragnę jednak podkreślić, że warunkiem prawidłowego funkcjonowania systemu jest zachowanie zasady proporcjonalnego inwestowania w rozwój każdego elementu budowanego programu.

Jedną z podstawowych zalet metod diagnostycznych z zakresu medycyny nuklearnej jest możliwość uzupełnienia obrazu morfologicznego (TK, MRI, USG) i przedstawienie informacji dotyczących charakterystyki metabolicznej zmiany chorobowej, ekspresji układów receptorowych czy też kinetyki leków stosowanych w terapii. Niejednokrotnie zaburzenia czynnościowe wyprzedzają znacznie uwidocznienie się ognisk chorobowych w badaniach morfologicznych.

Ryc. 3. Badanie SPECT-CT po podaniu ^99mTc-MDP (scyntygrafia kości). Zmiany przerzutowe do układu kostnego raka prostaty.

Ryc. 4. Badanie SPECT-CT po podaniu ¹³¹I-MIBG. Badanie scyntygraficzne w diagnostyce guza chromochłonnego nadnerczy.

Ryc. 5. Badania PET-CT po podaniu ⁶⁸Ga-DOTA-TATE. Wynik leczenia radioizotopowego rozsianego procesu nowotworowego (guz neuroendokrynny).

Kolejną zaletą jest czułość, a przede wszystkim swoistość tych metod – pozwalają one stwierdzić zmiany nowotworowe zawierające zaledwie 10⁶-10⁷ komórek nowotworowych. Zaletą metod radioizotopowych jest także ich potwierdzona wartość prognostyczna, skuteczność w diagnostyce wznowy choroby nowotworowej, a także znaczenie w monitorowaniu leczenia schorzeń onkologicznych: poprzednie zasady monitorowania leczenia opierające się na badaniach TK czy MRI, tzw. kryteria RECIST, zastępowane są coraz częściej technikami radioizotopowymi i kryteriami PERCIST.

Techniki radioizotopowe należą do podstawowych metod pozwalających na prowadzenie indywidualnej, personalizowanej terapii schorzeń onkologicznych czy kardiologicznych w oparciu o ideę teranostyki. Idea ta zakłada możliwość weryfikacji skuteczności leczenia przed jego rozpoczęciem. Z zastosowaniem technik radioizotopowych można wykonać badanie scyntygraficzne oceniające rozkład radiofarmaceutyku w organizmie i stopień jego gromadzenia w zmianach chorobowych, a następnie podać radiofarmaceutyk terapeutyczny (znakowany radioizotopem emitującym promieniowanie β czy α – niszczące zmianę nowotworową) (ryc. 3-5).

Zasada ta została wykorzystana w jednej z pierwszych procedur leczniczych z zastosowaniem radioizotopów, gdy wprowadzano w latach 40. radioaktywny ¹³¹I do leczenia zmian przerzutowych raka tarczycy; jest również obecnie podstawą leczenia z wykorzystaniem radiofarmaceutyków. Przykładem jest leczenie guzów neuroendokrynnych: procedura polega na wykonaniu badania scyntygraficznego z zastosowaniem znakowanego analogu somatostatyny, jeśli ogniska nowotworowe wykazują zwiększoną ekspresję układu receptorowego dla somatostatyny, chory może być leczony tym samym peptydem – znakowanym radioizotopem o właściwościach terapeutycznych. Już w najbliższej przyszłości wdrażane będzie w naszych zakładach leczenie raka prostaty za pomocą przeciwciał przeciwko peptydowi anty-PSMA znakowanych emiterami promieniowania β lub α. Należy podkreślić, że procedury lecznicze z zakresu medycyny nuklearnej stosowane są przede wszystkim u chorych, u których choroba nowotworowa jest zaawansowana i występują liczne ogniska przerzutowe, a więc leczenie operacyjne nie jest możliwe.

Do medycyny nuklearnej należy przyszłość, nie możemy jej dłużej pomijać!