Dr hab. med. Piotr Albrecht, kierownik Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM, Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny w Warszawie

Algorytmy są pożytecznym przewodnikiem dla lekarzy pierwszego kontaktu, pediatrów i specjalistów. Pokazują, jak możliwie najkrótszą i najmniej kosztowną drogą dojść do właściwego rozpoznania, a następnie zastosować leki pierwszego, drugiego, a czasem trzeciego rzutu. Znaczenie algorytmów rośnie, bo wiedzy o poszczególnych schorzeniach przybywa. Przykładami takich schorzeń mogą być: refluks, nieswoiste zapalenie jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna z przetokami czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. W leczeniu tych chorób nagminnie zdarzają się takie błędy jak stosowanie niewłaściwych leków, zbyt krótkie terapie albo niewłaściwe dawki. Jednym z nieśmiertelnych błędów jest zalecanie diety bogatoresztkowej w zaparciu czynnościowym, choć jej skuteczność nie została udokumentowana. Dlatego czasem wydaje się, że choć istnieją algorytmy, niewiele osób je czyta.

Prof. dr hab med. Teresa Jackowska, kierownik Kliniki Pediatrii CMKP

Algorytmy są bezwzględnie konieczne, szczególnie w przypadku postępowania u małych dzieci. Często nie ma możliwości, aby nadążać za wszystkimi aktualnymi informacjami, standardami postępowania, które pojawiają się w czasopismach z różnych dziedzin. Pediatrzy, którzy pracują w poradniach czy szpitalach ogólnopediatrycznych, zajmują się nie tylko infekcjami dróg oddechowych, zakażeniami układu moczowego czy biegunkami. Wśród tych zapewne najczęstszych chorób wieku dziecięcego zdarzają się też inne, rzadziej występujące choroby.

Lekarz stale musi uaktualniać swoją wiedzę, aby wiedzieć, jak diagnozować i postępować zgodnie z zasadami EBM. Warto też zauważyć, że niektóre choroby prawie już nie występują, jak poliomyelitis, odra, świnka, inne występowały kiedyś tylko u osób dorosłych, a dzisiaj rozpoznajemy je już u małych dzieci, np. choroby zapalne jelit. W leczeniu nowotworów u dzieci dokonał się ogromny postęp i coraz więcej takich pacjentów jest wyleczonych.

Pediatrzy muszą mieć aktualną wiedzę dotyczącą diagnostyki i leczenia chorób u dzieci. Rodzice często pytają pediatrów o opinię i wskazówki: co robić, jak postąpić. Należy podkreślić, że wiedza od „dr. Googla” nie zawsze jest precyzyjna, a nawet prawdziwa. Algorytmy postępowania powinny pomóc lekarzom, bo są opracowane na podstawie aktualnej wiedzy. Nakierują ich na właściwą diagnostykę i wskażą, jak postępować z dzieckiem.

Dr hab. med. Beata Zielnik-Jurkiewicz, ordynator Oddziału Otolaryngologii Szpitala Dziecięcego im. prof. Jana Bogdanowicza w Warszawie

Zmiany w poszczególnych specjalizacjach pediatrycznych postępują niezwykle szybko. Nie ma praktycznie jednostki chorobowej, w której rozwój farmakoterapii i metod leczniczych nie zmieniłby obowiązujących zaleceń. Dlatego lekarze powinni weryfikować i uzupełniać swoją wiedzę co rok. Algorytmy, choć nie są bezwzględnie obowiązujące, stanowią dużą pomoc. Pozwalają lekarzom POZ uniknąć pomyłek w diagnostyce i leczeniu.

Algorytm postępowania w wysiękowym zapaleniu ucha środkowego pomaga w leczeniu pojawiającego się niedosłuchu, co z kolei zapobiega rozwojowi zmian destrukcyjnych w uchu środkowym.

Algorytm w ostrym zapaleniu ucha środkowego niewątpliwie zapobiega niepotrzebnej antybiotykoterapii i rozwojowi wielolekoopornych bakterii.

Algorytm postępowania w podgłośniowym zapaleniu krtani z dusznością umożliwia zastosowanie leczenia, które szybko udrożni drogi oddechowe i zapobiegnie niepotrzebnej antybiotykoterapii.

To niektóre z przykładów ukazujące pożytek płynący z zastosowania algorytmów w codziennej praktyce lekarskiej.

Prof. zw. dr hab. med. Ryszard Kurzawa, kierownik Kliniki Alergologii i Pneumonologii Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju

Temat mojego wykładu dotyczy ostrej reakcji alergicznej u dzieci, jaką jest anafilaksja: „Praktyczne postępowanie w reakcji anafilaktycznej u dzieci i młodzieży”.

Częstość występowania reakcji anafilaktycznej ocenia się na 0,3 proc., czyli trzy na 1000 przypadków. Rozpoznanie reakcji anafilaktycznej opiera się na analizie objawów klinicznych z poszczególnych układów (skóra i błony śluzowe, układ oddechowy, układ krążenia i przewód pokarmowy) w zależności od dostępnych informacji na temat możliwego kontaktu z alergenem/czynnikiem wywołującym. Ważna jest w procesie rozpoznania również możliwość działania kofaktorów, czyli czynników współistniejących, które niezależnie od alergenu promują wystąpienie objawów klinicznych nawet w 20 proc. przypadków anafilaksji u dzieci, szczególnie u młodzieży, niechętnie stosującej profilaktykę i noszącej przy sobie adrenalinę, oraz duża rola powszechnych kofaktorów, takich jak wysiłek, alkohol, infekcje czy stres. W przypadku praktycznego postępowania w reakcji anafilaktycznej w algorytmie diagnostyczno-terapeutycznym zwraca się uwagę na cztery najważniejsze zasady leczenia anafilaksji:

– szybkie domięśniowe podanie ADRENALINY,

– wczesne i agresywne podanie PŁYNÓW INFUZYJNYCH,

– TLENOTERAPIA,

– szybki TRANSPORT DO SZPITALA.