T.P.: Pierwszy i chyba najistotniejszy element tego ważnego zadania to namawianie chorych palących tytoń do rezygnacji z palenia. Kolejny to regularne sprawdzanie poprawności inhalacji leków wziewnych. Jak powszechnie wiadomo, leki działają najlepiej, jeżeli się je przyjmuje, i to w sposób odpowiedni. Znaczny odsetek chorych, szczególnie w starszym wieku, ma duże problemy z obsługą inhalatora. Właściwa technika inhalacji leków wziewnych jest więc niezbędna do skutecznego leczenia POChP. Kolejne zagadnienie to namawianie pacjentów do utrzymywania stałego poziomu aktywności fizycznej, dostosowanej do możliwości. Niezbędne jest również przekazanie podstawowej wiedzy na temat objawów zaostrzenia i sposobów radzenia sobie z nasileniem dolegliwości.

MT: Czy terapię POChP po konsultacji pulmonologa mogą prowadzić lekarze rodzinni?

T.P.: Według mojej oceny chorzy na POChP, którzy nie mają silnie wyrażonych dolegliwości, nie mają częstych zaostrzeń wymagających dużych zmian w schemacie leczenia lub hospitalizacji, mogą z powodzeniem być leczeni przez lekarzy rodzinnych. Pomocy specjalisty dysponującego odpowiednim zapleczem diagnostycznym i leczniczym wymagają na pewno zgłaszający silne dolegliwości i ci z częstymi zaostrzeniami oraz wymagający domowej tlenoterapii i/lub nieinwazyjnego wspomagania wentylacji w domu. Należy również pamiętać, że ze względu na częste współistnienie z POChP innych chorób chorzy mogą wymagać również konsultacji lekarzy innych specjalności.

MT: Jakie są najczęstsze błędy diagnostyczno-terapeutyczne?

T.P.: Poważnym problemem jest nierozpoznanie POChP jako przyczyny dolegliwości, takich jak duszność, zmęczenie chorego, u którego podstawową przyczyną kaszlu jest np. rak płuca, gruźlica płuc lub rozstrzenie oskrzeli. Niekiedy dużą trudność może stanowić różnicowanie pomiędzy POChP i astmą, szczególnie u dorosłych z młodszych grup wiekowych palących papierosy. Przyczyną błędnego rozpoznania może również być nieprawidłowo wykonana spirometria. Jeżeli chory nie włoży odpowiedniego wysiłku w wykonanie natężonego wydechu wskaźnik FEV₁%FVC (podstawowy parametr wykorzystywany do rozpoznawania obturacji) może przyjąć wartość z zakresu normy i skutkować nierozpoznaniem POChP. Zdarza się również, że POChP jest rozpoznawana u chorych, u których stwierdza się obniżenie FEV₁%FVC utrzymujące się po podaniu leku rozszerzającego oskrzela, ale wynika to nie z obturacji w zakresie dolnych, lecz szeroko rozumianych górnych dróg oddechowych. Przyczyną mogą być zmiany rozrostowe krtani albo wole zamostkowe. W obu sytuacjach dokładna analiza kształtu krzywej przepływ-objętość oraz wskaźnika FEV₁/PEF może ukierunkować lekarza na właściwe rozpoznanie. Podstawowe błędy w zakresie terapii to przede wszystkim stosowanie leków niezgodnie z obowiązującymi standardami postępowania, dotyczy to zarówno podawania większej liczby leków z różnych grup, niż wynika to z kategoryzacji POChP lub odwrotnie – stosowania jednego lub dwóch leków, do których lekarz jest przyzwyczajony, niezależnie od zaawansowania choroby. Istotnym błędem jest również nieuwzględnianie w planie postępowania niefarmakologicznych metod, takich jak domowa tlenoterapia u chorych ze współistniejącą niewydolnością oddychania.