Choroby internistyczne u kobiet w ciąży
Zaburzenia snu u ciężarnych
lek. Anna Poleszczyk, prof. nadzw. dr hab. Łukasz Święcicki
Większość kobiet w ciąży podaje różnorodne skargi na „zły sen”, które wynikają ze zmian hormonalnych i fizycznych w tym okresie. Nasilenie dolegliwości rośnie w przebiegu ciąży. Do najczęściej występujących w tym okresie zaburzeń snu należą: bezsenność, zaburzenia oddychania w trakcie snu i zespół niespokojnych nóg. Konieczne jest właściwe ich rozpoznawanie i szybkie wdrożenie odpowiedniego postępowania. Nieleczone mogą mieć negatywny wpływ na matkę i dziecko, przyczyniać się do występowania powikłań w okresie ciąży, porodu, a także po nim.
CELE ARTYKUŁU
Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:
• rozpoznać zaburzenia snu u ciężarnych
• przedstawić strategię postępowania terapeutycznego w przypadku zaburzeń snu u ciężarnych
Sen jest występującym spontanicznie i okresowo stanem fizjologicznym polegającym na zmniejszeniu reaktywności na bodźce, zniesieniu aktywności ruchowej i przyjęciu stereotypowej pozycji. Zmianom behawioralnym zachodzącym podczas snu towarzyszy reorganizacja czynności mózgu.1
Badanie polisomnograficzne (PSG) z zastosowaniem zapisu czynności bioelektrycznej mózgu, elektrookulogramu i zapisu czynności bioelektrycznej mięśni pozwala na wyodrębnienie dwóch rodzajów snu – REM (rapid eye movement, sen z szybkimi ruchami gałek ocznych, oznaczany obecnie jako stadium R) i NREM (non rapid eye movement), który dalej dzieli się na sen płytki (stadia 1 i 2, obecnie określane jako N1 i N2) i głęboki, inaczej wolnofalowy (stadia 3 i 4, określane obecnie łącznie jako N3).1,2 REM i NREM występują po sobie cyklicznie, tworząc cykle snu.2 Wymienione rodzaje i stadia snu mają różny obraz fizjologiczny, różne podłoże i znaczenie dla ośrodkowego układu nerwowego.1
Jak dotąd przeprowadzono niewiele badań nad zaburzeniami snu występującymi u kobiet w ciąży. Ich wyniki często trudno ze sobą porównywać i wyciągać z nich jednoznaczne wnioski ze względu na odmienną metodologię ich przeprowadzenia (badania przekrojowe i obserwacyjne, stosowanie różnych metod do oceny jakości snu: polisomnografii, aktygrafii) i cel. Badania te mają także wiele ograniczeń, takich jak brak zatwierdzonej skali do oceny jakości snu u ciężarnych czy mała liczebność badanych grup ze względu na trudności z uzyskaniem współpracy uczestniczek.
Z pewnością na „zły sen” częściej skarżą się kobiety ciężarne niż niebędące w ciąży, a nasilenie zaburzeń snu rośnie wraz z postępem ciąży. Najprawdopodobniej wiąże się to z wieloma zmianami fizjologicznymi (fizycznymi i hormonalnymi) zachodzącymi...