Nie dysponujemy dostatecznymi danymi, które jednoznacznie wskazywałyby na najskuteczniejsze metody profilaktyki i leczenia chorych z gorączką neutropeniczną otrzymujących chemioterapię. W praktyce stosuje się głównie antybiotyki i czynniki wzrostu granulocytów. Co ważne, neutropenia przebiegająca bezobjawowo nie stanowi wskazania do terapii, należy ją jednak uwzględnić w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia pacjenta onkologicznego.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien u chorego poddanego chemioterapii umieć:

• rozpoznać gorączkę neutropeniczną

• wdrożyć diagnostykę różnicową przyczyn gorączki

• przedstawić strategię zapobiegania gorączce neutropenicznej

• przedstawić strategię leczenia gorączki neutropenicznej

Bezobjawowa neutropenia stwierdzona wrutynowych badaniach kontrolnych przez lekarza rodzinnego może być wyzwaniem diagnostycznym iterapeutycznym. Sytuacja komplikuje się, jeśli towarzyszą jej objawy kliniczne zakażenia, azwłaszcza gorączka, lub jeśli upacjenta rozpoznano chorobę nowotworową izlecono mu leczenie przeciwnowotworowe. Wdobie coraz większej zapadalności na nowotwory oraz coraz szerszego stosowania chemioterapii, której działania niepożądane niemal zawsze obejmują wpływ mielotoksyczny, gorączka neutropeniczna staje się codziennym problemem również dla lekarzy pierwszego kontaktu.

Co to jest gorączka neutropeniczna i czym się charakteryzuje

W praktyce klinicznej za istotne zwiększenie temperatury ciała uznaje się zazwyczaj przekroczenie granicy 38°C. Neutropenia natomiast to obniżenie bezwzględnej liczby neutrofilów (postaci z jądrem segmentowanym oraz pałeczkowatym; ANC – absolute neutrophil count) poniżej dolnej granicy normy, która w różnych populacjach wynosi między 2000 a 1500/mm³. Niższe wartości (ok. 1000/mm³) stwierdza się u rasy czarnej, dobrze znane są również wahania odsetka neutrofilów występujące w zależności od wieku, i tak u noworodków wynosi on ok. 60% leukocytów, następnie spada do 30%, by po 4 r.ż. ponownie osiągnąć poziom bliski 60%, charakterystyczny dla osób dorosłych.¹ W latach 60 Bodey i wsp. wykazali, że ryzyko zakażeń nie jest takie samo w różnych przypadkach neutropenii, ale rośnie wraz ze spadkiem liczby neutrofilów.² Z tego względu praktyczne znaczenie ma podział neutropenii na stopnie ciężkości od I do IV (tab. 1).

Zwyczajowo zmniejszenie liczby ANC <500/mm³ określa się jako agranulocytozę, co podkreśla związane z nim ryzyko śmiertelnych zakażeń.

Zgodnie z kryteriami ustalonymi przez amerykański National Cancer Institute w 2008 r. w celu oceny działań niepożądanych leczenia gorączkę neutropeniczną rozpoznaje się w przypadku zmniejszenia ANC <1000/mm3 we krwi obwodowej oraz pojedynczego pom...