Pacjenci z tężyczką są diagnozowani i leczeni w poradniach endokrynologicznych, neurologicznych, nefrologicznych, a w stanach nagłych – w szpitalnych izbach przyjęć. Wynika to m.in. z różnorodności objawów choroby oraz nie do końca jasnych mechanizmów prowadzących do jej ujawnienia się. Ustalenie ostatecznego rozpoznania często wymaga przeprowadzenia wielu badań dodatkowych i konsultacji specjalistów z różnych dziedzin. Terapia tężyczki opiera się bardziej na doświadczeniu klinicznym niż na zaakceptowanych standardach czy wynikach precyzyjnie zaprojektowanych badań.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

•rozpoznać objawy tężyczki

•przedstawić strategię postępowania diagnostycznego w celu wykrycia przyczyn tężyczki

•przeprowadzić leczenie ostrego napadu tężyczki

•wprowadzić postępowanie zapobiegające napadom tężyczki

Tężyczka jest wyrazem nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej i wynika z zaburzeń potencjału błonowego komórek. Rozwija się, kiedy we krwi spada stężenie wapnia całkowitego lub zjonizowanego. W elektromiografii (EMG) ujawnia się jako powtarzające się wyładowania o wysokiej częstotliwości następujące po pojedynczym bodźcu niedokrwiennym lub hiperwentylacyjnym.

Tężyczka występuje stosunkowo często u osób młodych, pozostających pod wpływem dużych obciążeń stresowych.

Klasyfikacja

Tężyczka może przybierać formę hipo- lub normokalcemiczną. Kiedy występuje spontanicznie, nazywana jest tężyczką jawną (t. hipokalcemiczna). W tężyczce utajonej (t. normokalcemiczna, spazmofilia) występują typowe objawy podmiotowe i przedmiotowe przy prawidłowym stężeniu wapnia całkowitego w osoczu i obniżonym stężeniu magnezu w komórkach. Ten typ tężyczki może się ujawniać także podczas hiperwentylacji.

Rozpoznanie

Rozpoznanie tężyczki opiera się na:

1. Stwierdzeniu typowych objawów podmiotowych.

2. Wykazaniu charakterystycznych objawów przedmiotowych.

3. Wynikach podstawowych oraz – w zależności od wywiadu – dodatkowych oznaczeń laboratoryjnych.

4. Potwierdzeniu nieprawidłowości w badaniu EMG.

Objawy

Najbardziej charakterystycznymi objawami podmiotowymi tężyczki są parestezje w zakresie warg, języka, palców dłoni i stóp oraz kurcze mięśni twarzy, rąk i stóp. Pacjenci zgłaszają mrowienie, wzmożone napięcie i ból mięśni. W części przypadków odnotowuje się występowanie stanów przedomdleniowych, omdleń, kurczu mięśni głośni, bronchospazmu, kolki żółciowej i obrzęku tarczy nerwu wzrokowego. Drgawki występują rzadko, mogą mieć charakter częściowy lub uogólniony.