Badanie per rectum jest jednym z najważniejszych elementów badania przedmiotowego stosowanych w chirurgii, proktologii, ginekologii, urologii i innych specjalnościach lekarskich. Niestety, niejednokrotnie bywa ono przez lekarzy pomijane, co może być przyczyną późnego rozpoznania wielu chorób, zarówno o etiologii zapalnej, jak i nowotworowej.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• wymienić wskazania do badania per rectum

• opisać sposób przeprowadzania badania per rectum

• przedstawić charakterystykę badania per rectum przeprowadzanego w szczególnych grupach pacjentów, np. u kobiet ciężarnych, dzieci, chorych cierpiących

Historia badania per rectum sięga starożytności. Już w starożytnym Egipcie przed 3,5 tys. lat na dworze faraona istniało stanowisko „pasterza królewskiego odbytu”, do którego obowiązków należało regularne badanie proktologiczne faraona. Hipokrates w dziele „Corpus Hippocraticum” w rozdziale dotyczącym diagnostyki chorego zwraca uwagę na dokładne badanie odbytu, opisuje też zgłębniki i wzierniki do badania odbytu, pochwy i innych otworów ciała. Co ciekawe, dzieło to, uważane do niedawna za traktat napisany przez samego Hipokratesa, dziś naukowcy uznają za zbiór prac różnych autorów pochodzących z Kos, Knidos, Sycylii i innych ośrodków naukowych.¹ Badanie palcem przez odbyt powinno być pierwszym krokiem diagnostycznym u pacjentów z dolegliwościami proktologicznymi. Badanie proktologiczne powinno mieć charakter „wstępujący”. Nie zastąpi go kolonoskopia ani wlew doodbytniczy i od niego należy zawsze zaczynać diagnostykę jelita grubego.

Wskazania

Wskazania do badania proktologicznego są rozległe i obejmują nie tylko dolegliwości proktologiczne, lecz także przewlekłe i ostre bóle brzucha. Wszelkie objawy mogące sugerować chorobę jelita grubego, a szczególnie chorobę nowotworową (zaburzenia ...

Sposób przeprowadzania badania proktologicznego

Jeśli pacjent jest u proktologa po raz pierwszy, należy mu dokładnie wytłumaczyć, na czym będzie polegało badanie. Należy pamiętać, że dolegliwości proktologiczne dotyczą sfery intymnej pacjenta i zarówno samą rozmowę, jak i badanie powinno się przeprowadzić w spokojnej, życzliwej atmosferze, najlepiej w osobnym pomieszczeniu, bez obecności osób postronnych. Do wstępnego badania proktologicznego nie jest potrzebne żadne przygotowanie. Jeśli planowana jest rektoskopia, można zlecić pacjentowi wykonanie 1-2 wlewek fosforanowych na kilka godzin (nie bezpośrednio!) przed badaniem.