Farmakoterapia

Cykl „Farmakoterapia” koordynowany przez prof. dr. hab. n. med. Marka Droździka, Kierownika Katedry Farmakologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Leki ziołowe stosowane w odchudzaniu – działania niepożądane

dr hab. n. med. Ewa Widy-Tyszkiewicz

Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Ewa Widy-Tyszkiewicz, Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa. Tel./faks (22) 826 21 16, e-mail: etyszkiewicz@wum.edu.pl

Epidemia otyłości rozwinęła się w ostatnich dziesięcioleciach w wyniku zmian ekonomicznych i kulturowych. Nadwaga i otyłość dotknęły prawie 2/3 dorosłej populacji całego świata, a ich występowanie rośnie w zastraszającym tempie. W związku z tym zwiększa się zainteresowanie niekonwencjonalnymi metodami redukcji masy ciała. Coraz częściej też stosowane są produkty roślinne, ponieważ są łatwo dostępne i uznawane za bezpieczne oraz nieszkodliwe z uwagi na ich naturalne pochodzenie. Obecnie większość pacjentów przyjmuje je bez jakiegokolwiek nadzoru medycznego. Przydatność produktów roślinnych jest jednak wciąż wątpliwa, a ich bezpieczeństwo nie zostało zdefiniowane. Istnieje ryzyko toksyczności i niekorzystnych interakcji farmakologicznych.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien potrafić:

• wytłumaczyć pacjentowi zagadnienia związane ze skutecznością i bezpieczeństwem stosowania leków ziołowych najczęściej wykorzystywanych w odchudzaniu

• rozpoznać działania niepożądane leków ziołowych stosowanych w odchudzaniu


Występowanie nadwagi i otyłości wzrasta we współczesnym świecie w zastraszającym tempie, a otyłość stała się jednym z najważniejszych czynników ryzyka, których wystąpieniu można przeciwdziałać, zmniejszając tym samym zachorowalność i śmiertelność. Ryzyko wystąpienia nowotworów, cukrzycy i chorób układu krążenia znamiennie się zwiększa wraz ze stopniem nadwagi, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Nadwaga i otyłość są obecnie powszechnie uznawane za predyktory zachorowalności i śmiertelności u osób w każdej grupie wiekowej – od wieku dziecięcego do podeszłego. W wielu krajach występują w skali epidemicznej.

W erze polityki prozdrowotnej, w ramach której tworzy się i wdraża strategie promocji zdrowia i zapobiegania chorobom, właśnie nadwaga i otyłość zasługują na szczególną uwagę jako cele terapeutyczne.

Dotychczas nie osiągnęliśmy poważnych sukcesów w terapii farmakologicznej otyłości. Od dziesiątków lat próbuje się stosować różnorodne leki pochodzenia naturalnego i leki syntetyczne, takie jak preparaty tarczycy, agoniści receptorów serotoninowych, amfetamina, fenfluramina i inne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny. Obecnie jedynym lekiem odchudzającym, akceptowanym zarówno w Europie, jak i w USA oraz Kanadzie, jest orlistat – inhibitor lipaz hamujący wchłanianie tłuszczów.

Stosunkowo krótko (od 2006 do 2008 r.) stosowano rymonabant będący selektywnym antagonistą receptora kanabinoidowego CB1. Wycofano go ze sprzedaży z powodu występowania poważnych ośrodkowych działań niepożądanych po jego zastosowaniu. Podobnie Eur...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rośliny o działaniu sympatykomimetycznym i pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy

Przęśl chińska zawiera alkaloidy, efedrynę i pseudoefedrynę, które pobudzają ośrodkowy układ nerwowy (OUN), rozszerzają oskrzela i zwężają naczynia krwionośne. Do głównych działań niepożądanych [...]

Rośliny o działaniu hepatotoksycznym

W ostatnich latach opublikowano wiele doniesień o hepatotoksycznym działaniu złożonych roślinnych preparatów odchudzających. W wyniku ich stosowania u części pacjentów konieczne było przeszczepienie wątroby, a u części [...]

Rośliny o działaniu nefrotoksycznym i kancerogennym

Wtórna nefropatia cewkowo-śródmiąższowa jest poważnym powikłaniem spożywania produktów roślinnych zawierających kwas arystolochowy.12 Na początku lat 90. ubiegłego wieku w Belgii po raz [...]

Rośliny o działaniu przeczyszczającym

Produkty roślinne stosowane w odchudzaniu mogą zawierać antrachinony o działaniu przeczyszczającym. Dotyczy to wielu rodzimych i pozaeuropejskich roślin, np. aloesu (Aloe vera), strączyńca – [...]

Zafałszowania

Obecnie ogromna liczba produktów odchudzających dostępnych na światowym rynku, takich jak roślinne produkty lecznicze, i suplementy diety, np. kawy odchudzające, podlegają zafałszowaniom [...]
Do góry