Zasady medycyny paliatywnej nie zmieniają się, ale stale pogłębia się wiedza o możliwościach wykorzystania leków w zwalczaniu bólu. Farmakoterapia bólu powinna być skuteczna i bezpieczna, aby umożliwić poprawę komfortu życia pacjentowi z nieuleczalną chorobą.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać sytuację wymagającą paliatywnego leczenia przeciwbólowego i rozpocząć takie leczenie

• rozpoznać sytuację wymagającą intensyfikacji paliatywnego leczenia przeciwbólowego i intensyfikować takie leczenie

• rozpoznać sytuację wymagającą odstawienia leku stosowanego w paliatywnym leczeniu przeciwbólowym

• kontynuować paliatywne leczenie przeciwbólowe w przypadku odstawienia jednego z leków

• rozpoznać sytuacje wymagające skierowania chorego do specjalistycznego ośrodka leczenia bólu

Leczenie paliatywne, czyli postępowanie medyczne mające na celu zapewnienie właściwego leczenia oraz kompleksowej opieki nad nieuleczalnie chorymi, jest ściśle związane ze zwalczaniem bólu. Aktualna wiedza na temat terapii bólu opiera się na najlepszych dostępnych dowodach naukowych dotyczących skuteczności, efektywności i bezpieczeństwa (EBM – evidence-based medicine). Dostarczają ich badania eksperymentalne i obserwacyjne, z których wynika, że leki przeciwbólowe stosowane w leczeniu paliatywnym wymagają indywidualnego doboru preparatu, dawki i drogi podania. Czynnikami ograniczającymi możliwości takiej farmakoterapii są przeciwwskazania do zastosowania analgetyków w określonych sytuacjach klinicznych oraz działania niepożądane leków.

Wstęp

Ból jest zjawiskiem związanym z funkcjami życiowymi człowieka, a historię zwalczania bólu możemy odnaleźć już w najwcześniejszych starożytnych źródłach pisanych. Od tamtych czasów poszukiwano panaceum na ból, który jest nieodłącznym składnikiem lu...

Zasady farmakoterapii bólu

Podstawową metodą leczenia bólu jest farmakoterapia, której ogólne zasady uwzględniają mechanizm powstawania bólu oraz jego natężenie.⁵ W terapii tej niezwykle istotnym zagadnieniem jest indywidualizacja leczenia, dotycząca zarówno leku, jak i dawki. Skuteczność leczenia przeciwbólowego jest ściśle związana z monitorowaniem jego efektywności i zapobieganiem lub zwalczaniem działań niepożądanych. Na podstawie uważnej obserwacji pacjenta można zmieniać preparaty oraz wychwycić niekorzystne interakcje lekowe.

Skuteczność leczenia przeciwbólowego chorego na nowotwór zależy od prawidłowej diagnostyki, wyboru odpowiednich metod leczenia i stałego monitorowania efektów postępowania terapeutycznego. Efektywna terapia paliatywna wymaga zestawienia leków o ró...