Najczęstsze błędy
Najczęstsze błędy w diagnostyce i leczeniu bólu głowy – jak ich unikać?
dr n. med. Izabela Domitrz
Ból głowy jest bardzo częstą dolegliwością. Wydaje się, że właśnie dlatego częste są błędy w diagnostyce i leczeniu tego problemu.
Ból głowy często jest traktowany nie jako choroba lub objaw chorobowy, ale jako cecha osobnicza, dlatego bywa bagatelizowany lub nieprawidłowo diagnozowany i leczony. Może jednak mieć wiele przyczyn: być objawem określonej choroby, częścią zespołu objawowego lub odrębną chorobą (samoistny ból głowy). Pierwotny ból głowy ma niejasną etiopatogenezę. Bóle głowy stanowiące objaw innej jednostki chorobowej nazywamy bólami objawowymi. Mogą one pojawić się w przebiegu różnych stanów chorobowych: zapalnych, naczyniowych, rozrostowych, metabolicznych, pourazowych i innych. Występują w populacji ogólnej rzadziej niż bóle głowy samoistne, a ich nierozpoznanie może mieć fatalne konsekwencje i być zagrożeniem nie tylko dla zdrowia, ale i życia. W związku z tym istotnym problemem jest różnicowanie bólu głowy będącego objawem towarzyszącym innej chorobie o znanej etiologii i patogenezie oraz samoistnego bólu głowy. Podstawą różnicowania samoistnych bólów głowy jest znajomość klasyfikacji bólów głowy, która została opracowana przez Komitet Klasyfikacyjny Międzynarodowego Towarzystwa Bólu Głowy (IHS – International Headache Society).1 Klasyfikacja ta jest modyfikowana co kilka lat na podstawie najnowszych badań patogenetycznych oraz kontrolowanych badań klinicznych. Ostatnia jej wersja została opublikowana w czerwcu 2013 roku.1 Nieznajomość kryteriów klasyfikacyjnych samoistnych i objawowych bólów głowy powoduje liczne błędy diagnostyczne, a co za tym idzie – błędy terapeutyczne. Polskie Towarzystwo Bólu Głowy na podstawie najnowszych międzynarodowych rekomendacji ustaliło zasady postępowania terapeutycznego w bólach głowy.2
Pierwszym i najważniejszym etapem w diagnostyce bólu głowy jest wywiad, który rzetelnie przeprowadzony, dostarcza informacji pomagających precyzyjnie postawić rozpoznanie. Należy podkreślić, że niewskazany jest pośpiech podczas wywiadu. Wiele pyta...
Wywiad
Aby uniknąć błędów, trzeba przeprowadzić rzetelny wywiad. Pytanie o początek bólu wydaje się oczywiste, jednak w wielu przypadkach lekarz nie koncentruje się na tym problemie. Należy pamiętać, że chory może od wielu lat miewać krótsze lub dłuższe incydenty samoistnego bólu głowy, a zgłasza się nie z powodu przewlekłego bólu, ale zmiany charakteru bólu lub innych towarzyszących bólowi głowy objawów. Choremu cierpiącemu na ból głowy należy zadać następujące pytania:3