Mikrobiologia w codziennej praktyce
Staphylococcus aureus
dr n. biol. Urszula Łopaciuk
Szczepy S. aureus, w tym MRSA, zajmują nowe nisze ekologiczne, coraz częściej występują poza szpitalami i coraz więcej z nich jest opornych na antybiotyki.
Od zarania dziejów człowiekowi towarzyszą tysiące gatunków bakterii. Przeważająca większość z nich nie jest chorobotwórcza, a tylko nieliczne należą do grupy bezwzględnych patogenów (m.in. pałeczka dżumy, pałeczka tularemii). Najczęściej zaś spotykane są mikroorganizmy uznane za patogeny potencjalne. Bakterie te stanowią florę fizjologiczną różnych okolic anatomicznych ciała, a w sprzyjających okolicznościach (ciężka choroba podstawowa, uraz, immunosupresja i inne) mogą być czynnikami etiologicznymi różnych zakażeń. Do grupy tej zaliczany jest gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus).
Drobnoustrój ten odegrał istotną, choć trochę przypadkową rolę w odkryciu penicyliny. To właśnie na płytce z hodowlą gronkowca złocistego w pewien wrześniowy ranek 1928 roku Aleksander Fleming zauważył, że w pobliżu wyrosłej przypadkowo pleśni gronkowce całkowicie znikły. Dziś trudno ustalić, jaki udział w zdarzeniu miała powszechnie znana niechęć uczonego do porządków, najważniejsze jednak było dostrzeżenie w tym zjawisku czegoś więcej niż zanieczyszczenia płytki. Fleming, który całe życie poszukiwał związku, który odkażałby organizm człowieka, nie niszcząc tkanek, uznał, że grzyb wydziela do podłoża substancję zabójczą dla gronkowca. Dalsze badania wykazały, że miał rację. Nowo odkrytą substancję nazwał penicyliną, gdyż pochodziła z grzyba o nazwie Penicillium notatum.
Występowanie
Gronkowce po raz pierwszy wykrył w materiale ropnym w 1880 roku Ludwik Pasteur, a wyhodowanie ich w czystej hodowli opisał w 1884 r. Friedrich Rosenbach. U 20-30% populacji gronkowiec złocisty stanowi składnik fizjologicznej flory skóry, zwłaszcza...
Oporność na antybiotyki
Wyizolowana przez Fleminga penicylina okazała się związkiem nietrwałym i trudnym do oczyszczenia, a prośba uczonego o dofinansowanie badań kwotą 100 dolarów została przez władze uniwersyteckie odrzucona. Dopiero wybuch II wojny światowej sprawił, ...
- HA-MRSA (hospital acquired MRSA), charakteryzujące się wysoką opornością na antybiotyki, odpowiedzialne są za zakażenia szpitalne
- CA-MRSA (community associated MRSA), charakteryzujące się wysoką ekspresją czynników zjadliwości, powodujące pierwotne zakażenia skóry i tkanek miękkich u osób młodych bez istotnych czynników ryzyka
- FA-MRSA (farm associated MRSA), pochodzące od zwierząt hodowlanych.