Do leczenia uzdrowiskowego najczęściej kierują chorych lekarze rodzinni, dlatego powinni mieć chociażby podstawową wiedzę o stosowanych metodach leczniczych, roli, jaką odgrywa lecznictwo uzdrowiskowe, o możliwościach terapeutycznych oraz wskazaniach i przeciwwskazaniach do tej formy terapii. Celem tego artykułu jest przybliżenie tych zagadnień.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• rozpoznać przypadki, w których leczenie uzdrowiskowe jest zalecane

• omówić podstawowe różnice pomiędzy poszczególnymi zakładami lecznictwa uzdrowiskowego

• przedstawić system kwalifikacji do leczenia uzdrowiskowego w Polsce

• rozpoznać przypadki, w których leczenie uzdrowiskowe jest przeciwwskazane

Wprowadzenie

Lecznictwo uzdrowiskowe to zorganizowana forma udzielania świadczeń zdrowotnych dla chorych skierowanych do zakładów zajmujących się tą metodą terapii. Dziedziny naukowe, których zasady w największym stopniu są realizowane w uzdrowisku, stanowią balneologia i medycyna fizykalna. Łącznie z medycyną uzdrowiskową posługują się one własnymi metodami leczniczymi należącymi do grupy metod niefarmakologicznych.

Leczenie uzdrowiskowe ma charakter komplementarny i integracyjny. Dziedzina ta wykazuje swoją specyfikę, w związku z tym istotne jest prawidłowe skierowanie chorego do tej formy leczenia z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań. Właściwe, mające miejsce w odpowiednim okresie rozwoju choroby, przekazanie chorego do leczenia uzdrowiskowego w dużym stopniu determinuje uzyskanie odpowiednich efektów.

Generalnie w Polsce lekarze mają skąpą wiedzę z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, balneologii i medycyny fizykalnej, chociaż jest to specjalizacja lekarska. Przyczyny tego stanu są wielorakie. Jedną z najważniejszych stanowi fakt, że w większości uczelni medycznych przedmiot ten nie jest realizowany. Tylko nieliczna grupa lekarzy, która podjęła studia specjalizacyjne z balneologii i medycyny fizykalnej, ma pełną wiedzę z tej dziedziny (około 700 osób). Tymczasem do leczenia uzdrowiskowego finansowanego przez NFZ ma prawo kierować każdy lekarz pracujący w zakładzie mającym umowę z NFZ. Lekarze z własnej inicjatywy niechętnie kierują do leczenia uzdrowiskowego, co też prawdopodobnie wynika z ograniczonej wiedzy o nim. Często źródłem wiedzy balneologicznej dla lekarza rodzinnego są pacjenci, którzy z takiej formy terapii skorzystali i uzyskali dobre wyniki. Lekarz rodzinny, aby mógł prawidłowo skierować chorego do leczenia uzdrowiskowego, powinien posiadać przynajmniej minimum wiedzy z tego zakresu. To pozwoliłoby mu na określenie celu skierowania pacjenta do uzdrowiska oraz na ocenę spodziewanych wyników prowadzonej tam terapii. Minimalny zasób wiedzy obejmuje problemy dotyczące: zrozumienia istoty i roli, jaką odgrywa to lecznictwo, metod i efektów leczniczych, jakie można uzyskać dzięki balneologii, wskazań i przeciwwskazań do leczenia uzdrowiskowego, kierunków leczniczych uzdrowisk, trybu kierowania i kwalifikowania do leczenia uzdrowiskowego.