Z uwagi na to, że cukrzyca typu 2 często pozostaje nierozpoznana, warto rozważyć włączenie do kryterium diagnostycznego dodatkowego parametru, jakim jest odsetek hemoglobiny glikowanej. Oddaje on przewlekły charakter hiperglikemii.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• przedstawić korzyści ze stosowania HbA_1c do rozpoznania cukrzycy
• znać ograniczenia stosowania HbA_1c do rozpoznania cukrzycy
• wymienić zalecenia towarzystw naukowych dotyczące stosowania HbA_1c w celu rozpoznania cukrzycy
• ocenić użyteczność stosowania HbA_1c w praktyce klinicznej

Wprowadzenie

Częstość występowania cukrzycy typu 1 i typu 2 systematycznie wzrasta. Rozpoznanie cukrzycy typu 1 zwykle nie przysparza kłopotów. Narastanie glikemii i występowanie typowych objawów sprawia, że pacjenci sami aktywnie poszukują pomocy lekarza.

Cukrzyca typu 2, ze względu na swój bezobjawowy przebieg, u istotnej części pacjentów jest rozpoznawana dopiero po kilku latach jej trwania, często podczas rutynowych badań kontrolnych lub badań wykonywanych w związku z innym problemem zdrowotnym.¹

W badaniu United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS) wykazano, że intensywne leczenie cukrzycy typu 2 zastosowane od początku choroby istotnie zmniejsza ryzyko powikłań i daje długotrwałe, korzystne efekty.² Wczesne rozpoznanie jest zatem jednym z warunków skutecznego leczenia.

Rozpoznanie cukrzycy opiera się na oznaczeniu stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej.¹ Jest to metoda tania i powszechnie dostępna. Ocenia jednak zaburzenia gospodarki węglowodanowej w momencie wykonywania testu, a nie ich przewlekły charakter. Na uzyskane wyniki wpływa wiele czynników, przez co mogą być one zmienne i niewiarygodne.

Wykonanie badania na czczo wymaga od pacjenta zgłoszenia się w celu pobrania krwi rano, a doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT – oral glucose tolerance test) dodatkowo poświęcenia na wizytę w laboratorium kilku godzin. Niewystępowanie objawów i niedogodności związane z przeprowadzaniem badań diagnostycznych mogą być przyczyną znacznego opóźnienia w rozpoznaniu cukrzycy.

W 2010 roku American Diabetes Association wprowadziło ocenę odsetka hemoglobiny glikowanej (HbA_1c) do kryteriów rozpoznania cukrzycy. Parametr ten został również zarekomendowany przez World Health Organization i inne krajowe towarzystwa naukowe. Jako wartość progową przyjęto 6,5%.^3,4

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne w swoich zaleceniach nie rekomenduje wykorzystania HbA1c w diagnostyce cukrzycy. Głównym argumentem przemawiającym przeciw przyjęciu nowego kryterium jest brak standaryzacji metod oznaczania i nieustalenie warto...