Biopsja nerki jest tzw. złotym standardem w diagnostyce miąższowych chorób nerek. Podstawowym wskazaniem do jej wykonania jest diagnostyka białkomoczu nerczycowego, inne objawy wskazujące na przewlekłą chorobę nerek lub ostre uszkodzenie nerek o niejasnej etiologii. Jest to zabieg bezpieczny, a prawidłowe przygotowanie chorego do biopsji pomaga zapobiec wystąpieniu poważnych powikłań krwotocznych.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• wymienić najczęstsze wskazania do biopsji nerki
• wymienić przeciwwskazania do biopsji nerki
• przedstawić strategie przygotowania chorego do biopsji nerki
• wytłumaczyć technikę wykonywania biopsji nerki oraz metody zabezpieczenia pobranego bioptatu do badań histopatologicznych
• omówić metody zapobiegania powikłaniom wynikającym z biopsji nerki
• rozpoznać przypadki osób po biopsji nerki wymagające pilnego skierowania do szpitala lub innych specjalistów

Biopsja gruboigłowa nerki jest inwazyjnym badaniem pozwalającym na przyżyciowe pobranie fragmentu nerki własnej lub nerki przeszczepionej w celu określenia typu zmian morfologicznych u chorych, u których występują objawy choroby miąższu nerkowego. Definicja ta nie obejmuje tzw. biopsji protokolarnych, które będą omówione dalej. Dzięki dokładnemu określeniu charakteru, aktywności i zaawansowania zmian morfologicznych w nerkach możliwe jest postawienie rozpoznania, określenie rokowania oraz zastosowanie właściwego leczenia.

Biopsje nerek w trakcie zabiegów chirurgicznych były przeprowadzane już od 1900 r. Po raz pierwszy przezskórną igłową biopsję nerki, przy użyciu igły sprawdzonej w biopsjach wątroby, do oceny zmian nienowotworowych przeprowadził Szwed Nils Alwall w 1944 r., pod kontrolą promieni rentgenowskich. 10 lat wcześniej – w 1934 r. – Robert Ball wykonał przezskórną biopsję u chorego ze zmianą nowotworową nerki. Nie można pominąć również zasług profesora Clausa Bruna, duńskiego badacza, który w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku przyczynił się do zrozumienia i powiązania zmian histopatologicznych w nerkach z zaburzeniami ich czynności oraz obrazem klinicznym choroby.

W badaniu histopatologicznym bioptatu nerki oceniane są poszczególne struktury miąższu nerkowego: kłębuszki (liczba obecnych w preparacie, odsetek kłębuszków zmienionych patologicznie, obecność i jakość złogów oraz ich lokalizacja, zmiany rozplemowe, zapalne, strukturalne), naczynia wewnątrznerkowe (sklerotyzacja ściany, szkliwienie, zapalenie), tkanka śródmiąższowa nerki (nacieki zapalne, stopnień włóknienia) oraz cewki (charakter i typ uszkodzenia oraz stopień zaniku).