OPIS PRZYPADKU

44-letnia pacjentka została przyjęta do Kliniki Dermatologii z powodu zmian rumieniowo-złuszczających, grudek obrzękowych i nadżerek zlokalizowanych na skórze twarzy, szyi, małżowinach usznych oraz skórze owłosionej głowy (ryc. 1, 2).

Pierwsze wykwity pojawiły się 2 tygodnie przed hospitalizacją, po użyciu nowej farby do włosów. Zmianom towarzyszył silny świąd. Chora była leczona w warunkach ambulatoryjnych preparatami antyhistaminowymi w niskich dawkach, jednak nie osiągnięto oczekiwanego efektu klinicznego. Pacjentka nie była obciążona żadnymi schorzeniami dodatkowymi. Podczas pobytu na oddziale zastosowano ogólne i miejscowe glikokortykosteroidy oraz leki przeciwhistaminowe, uzyskując całkowite wchłonięcie się zmian i ustąpienie świądu. W wynikach przeprowadzonych badań dodatkowych nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego.

Diagnostyka różnicowa obejmuje dermatozy zlokalizowane w obrębie skóry owłosionej głowy i twarzy:

• Kontaktowe zapalenie skóry
• Łuszczycę
• Łojotokowe zapalenie skóry
• Grzybicę

Kontaktowe zapalenie skóry

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry rozwija się na skutek bezpośredniego kontaktu z alergenem, na który osoba wytworzyła uprzednio nadwrażliwość. Alergeny będące przyczyną choroby charakteryzują się niską masą cząsteczkową i są nazywane haptenami. Hapteny uzyskują pełną zdolność antygenową dopiero po związaniu się z białkiem w skórze. Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry jest wynikiem IV typu mechanizmu alergii według Gella i Coombsa. Nadwrażliwość typu późnego jest przykładem odpowiedzi komórkowej, która odbywa się z udziałem limfocytów Th1 odpowiadających za aktywację innych komórek reakcji immunologicznej.

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry twarzy może być spowodowane przez bezpośredni kontakt z haptenami, takimi jak metale (ryc. 3), substancje chemiczne, składniki kosmetyków (ryc. 4), alergeny powietrznopochodne (ryc. 5), a także antygeny, które dopiero w skojarzeniu ze słońcem powodują reakcje zapalne, tzw. reakcje fotoalergiczne.

Nikiel jest obecnie najczęstszym alergenem kontaktowym we wszystkich krajach rozwiniętych. Do grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia alergii na ten metal należą kobiety i osoby młode. Przyczyną nadwrażliwości kontaktowej najczęściej są przedmioty n...