Wielokrotnie podkreślaliśmy w naszym cyklu rolę zaufania pacjenta do lekarza¹ jako jednego z podstawowych elementów profesjonalnej relacji terapeutycznej, zwracając też uwagę na fakt, że wyniki leczenia pacjentów, którzy obdarzają swoich lekarzy zaufaniem, są korzystniejsze również w czysto somatycznym zakresie. Kontynuując ten istotny wątek, chcemy tym razem skupić się na relacji lekarz-pacjent w sytuacji występowania różnic kulturowych i etnicznych.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• rozumieć znaczenie kompetencji kulturowych dla zapewnienia zaufania w relacji lekarz-pacjent
• znać wpływ umiejętności kulturowych na bezpieczeństwo pacjenta i jakość świadczeń zdrowotnych
• rozumieć znaczenie podstawowych terminów związanych z kompetencjami kulturowymi i znać właściwe zastosowanie dla każdego z nich
• rozwinąć świadomość negatywnego wpływu stereotypów i uprzedzeń na profesjonalne relacje z pacjentem
  
  

Polska jest krajem, w którym zróżnicowanie etniczne jest dużo mniejsze niż w wielu innych państwach europejskich i przez długi czas taka sytuacja sprzyjała pomijaniu problematyki różnorodności kulturowej w medycynie zarówno w czasie studiów medycznych, jak i kształcenia podyplomowego. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w bardzo znaczący sposób zwiększyło mobilność naszych lekarzy wyjeżdżających do pracy za granicą i studentów biorących udział w programach Erasmus, a jednocześnie spowodowało napływ obcokrajowców do Polski, w tym bardzo znaczącej grupy przedstawicieli innych kultur i religii, studiujących medycynę na polskich wyższych uczelniach. Pomimo tych zjawisk zmieniających potrzeby edukacyjne lekarzy, nie nastąpiły wyraźne zmiany w programach kształcenia, a studenci ostatnich lat studiów medycznych w nieopublikowanej jeszcze ankiecie dotyczącej samooceny ich kompetencji udzielili wyraźnie niespójnych odpowiedzi, oceniając swoje przygotowanie do pracy w krajach Unii Europejskiej jako niewystarczające, ale jednocześnie nie zauważając potrzeby dokształcania się w zakresie kompetencji kulturowych, co odzwierciedla poziom nieuświadomionej niewiedzy oznaczający brak właściwej samooceny deficytów edukacyjnych.

W domenie kompetencji kulturowych wyróżniono pięć poziomów umiejętności, począwszy od kulturowej destruktywności aż po kulturową doskonałość ze środkowym poziomem określanym jako nieświadomość.2 Ta właśnie nieświadomość w odniesieniu do naszego ko...

Wiele źródeł opisuje medyczne konsekwencje złej komunikacji pomiędzy kulturami, włączając w to m.in.: