Ryzyko wystąpienia migotania przedsionków (MP) wzrasta wraz ze stopniem zaawansowania niewydolności serca. Z kolei migotanie przedsionków sprzyja zaostrzeniu objawów niewydolności oraz zwiększa ryzyko zatorowości. Skuteczne leczenie czynników uznawanych za czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych zmniejsza ryzyko MP.

Wprowadzenie

Istnieją dwie strategie leczenia migotania przedsionków: strategia kontroli rytmu polegająca na próbie utrzymania rytmu zatokowego oraz strategia kontrolowania częstości rytmu komór przy trwającym migotaniu przedsionków. Nie wykazano jednoznacznie wyższości żadnej z nich. Dotyczy to również pacjentów z niewydolnością serca. Spośród leków antyarytmicznych do leczenia chorych z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutu dopuszczone są β-adrenolityki, digoksyna, amiodaron. Pacjenci z niewydolnością serca i zachowaną frakcją wyrzutu mogą być leczeni szerszym arsenałem leków antyarytmicznych, w tym werapamilem i diltiazemem.

W ostatnich 30 latach dokonał się znaczny postęp w zakresie poznania mechanizmów powstawania, czynników ryzyka oraz metod leczenia migotania przedsionków. Poza działaniami wpływającymi bezpośrednio na stabilizację elektryczną coraz częściej podkreśla się znaczenie redukcji klasycznych czynników ryzyka chorób układu krążenia, takich jak nadciśnienie tętnicze, otyłość, hipercholesterolemia. Istnieje coraz więcej danych na to, że skuteczne zmniejszenie tych czynników ryzyka powoduje rzadsze napady migotania przedsionków oraz zwiększa szansę utrzymania rytmu zatokowego.¹

Mechanizmy migotania przedsionków u chorych z niewydolnością serca

Przewiduje się, że częstość MP zwiększy się 2-krotnie przez najbliższe 30 lat. Wpływa na to starzenie się populacji europejskiej, w tym polskiej, skutkujące większą częstością chorób układu sercowo-naczyniowego oraz towarzyszących. Jedną z chorób, której ryzyko rośnie niemal wykładniczo po 65 r.ż., jest niewydolność serca. W światowym rejestrze migotania przedsionków współistniejącą niewydolność serca stwierdzono u 33% chorych z napadowym migotaniem przedsionków, 44% z przetrwałym i 56% z utrwalonym migotaniem przedsionków.² Zbieżność nie jest przypadkowa. Rozpoznanie MP powinno zwiększyć czujność diagnostyczną w celu wykluczenia niewydolności serca. Wytwarza się rodzaj dodatniego sprzężenia zwrotnego – migotanie przedsionków sprzyja ujawnieniu się lub nasileniu objawów niewydolności serca u chorych z bezobjawową jak dotąd dysfunkcją serca, a długotrwałe migotanie przedsionków z szybką czynnością komór może doprowadzić do niewydolności „zdrowego” serca (kardiomiopatia tachyarytmiczna).