Kaszel u kobiety w ciąży może wskazywać na zakażenie, ale także na poważniejsze powikłania zdrowotne, które są w stanie zakłócić przebieg ciąży – astmę, przewlekłe zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc czy gruźlicę.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać przyczynę uporczywego kaszlu w ciąży
• przeprowadzić podstawową diagnostykę kaszlu u kobiety w ciąży
• zaproponować leczenie objawowe kaszlu u kobiety w ciąży
• rozpoznać sytuację wymagającą skierowania kobiety w ciąży do szpitala

Kaszel jest odruchem obronnym organizmu, którego zadaniem jest oczyszczenie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny lub ciał obcych. Podrażnienie nabłonka błony śluzowej krtani, tchawicy, dużych oskrzeli powoduje nasilony wdech, a następnie wydech przy początkowym krótkim zamknięciu głośni. Wytworzone w ten sposób wysokie ciśnienie w klatce piersiowej i płucach w chwili otwarcia głośni wyrzuca gwałtownie powietrze razem z drobnymi cząstkami z dróg oddechowych. W ciąży zmieniają się warunki anatomiczne. Macica ciężarna w miarę trwania ciąży unosi kopułę przepony. Zwiększenie wymiaru poprzecznego klatki piersiowej utrudnia usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych, co powoduje, że odruch kaszlowy jest mniej skuteczny. Zmianie ulegają wskaźniki wentylacji.¹

Kaszel trwający kilka dni w pierwszej kolejności wskazuje na zakażenia, jednak może być także symptomem poważniejszych powikłań zdrowotnych, np. astmy, przewlekłego zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc czy gruźlicy, które są w stanie zakłócić przebieg ciąży.^2,3

Wpływ hormonów na górne drogi oddechowe

Dodatkowo w okresie ciąży w wyniku działania estrogenów dochodzi do obrzęku błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Zwiększona ilość kwasu hialuronowego w istocie podstawnej tkanki łącznej, przekrwienie bierne błony śluzowej oraz nadmierne wydzielanie śluzu mają wpływ na zaburzenia drożności górnych dróg oddechowych. Przestrojeniu ulega układ immunologiczny, co może wpływać na częstość, a zwłaszcza przebieg, zakażeń układu oddechowego kobiet w tym okresie.

Znaczenie kliniczne kaszlu

Zbierając wywiad, chcemy poznać historię kaszlu, od jak dawna występuje, jaki ma charakter, czy jest suchy, czy też spowodowany nadmiarem wydzieliny, czy wydzielina jest nieprawidłowa, jakie czynniki nasilają kaszel (zimne powietrze, mówienie, zmiana pozycji ciała itd.), czy występują objawy dodatkowe (np. gorączka, duszność, ból gardła, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy). Rodzaj kaszlu i czynniki wywołujące go mogą być kluczem do rozpoznania przyczyny.