W artykule podjęto próbę podsumowania dostępnych w piśmiennictwie rozważań na temat niewątpliwych oraz możliwych wskazań do hospitalizacji pacjentów, którzy trafiają do szpitalnej izby przyjęć z powodu wysokich wartości ciśnienia tętniczego.

Wprowadzenie

Z perspektywy lekarza szpitalnej izby przyjęć/oddziału ratunkowego, do którego trafia pacjent z wysokimi wartościami ciśnienia tętniczego, możemy mieć do czynienia z jedną z trzech sytuacji, które różnią się proponowanym postępowaniem ze względu na różnice rokowania w przypadku niezastosowania u pacjenta doraźnego leczenia.

Na największe ryzyko narażeni są pacjenci z nadciśnieniowym stanem nagłym (hypertensive emergency). Definiuje się go jako nagły wzrost ciśnienia tętniczego, który wiąże się z wystąpieniem ostrych powikłań narządowych stwarzających bezpośrednie zagrożenie życia. Tacy pacjenci wymagają hospitalizacji w warunkach intensywnego nadzoru i zwykle dożylnego podawania leków hipotensyjnych, aby uzyskać redukcję ciśnienia tętniczego w ciągu minut do kilku godzin. U pozostałych pacjentów w długotrwałej perspektywie również wskazane jest, rzecz jasna, uzyskanie odpowiedniej kontroli ciśnienia tętniczego, ale stopień pilności leczenia i szybkości, z jaką należy osiągnąć docelowe wartości ciśnienia, może być bardzo różny.

Nadciśnieniowe stany pilne (hypertensive urgency) obejmują sytuacje, w których także wskazana jest doraźna interwencja z powodu podwyższonych wartości ciśnienia, ale nie ma ostrych powikłań narządowych. Leczenie u tych chorych jest zasadniczo mniej agresywne, wskazane jest obniżenie ciśnienia zwykle w ciągu 24-48 godzin, zazwyczaj nie jest konieczne monitorowanie w warunkach intensywnego nadzoru, ale optymalne postępowanie może być bardzo zróżnicowane: większość pacjentów może być leczona doustnie, ale niektórzy mogą wymagać leczenia parenteralnego, u niektórych zasadna jest hospitalizacja, a innych można bezpiecznie odesłać z izby przyjęć do dalszego leczenia w trybie ambulatoryjnym.

Istnieje wreszcie dość duża grupa pacjentów z bezobjawowym ciężkim nadciśnieniem bez ostrych powikłań narządowych ani czynników ryzyka takich powikłań w krótkoterminowej perspektywie, u których szybkie obniżenie ciśnienia tętniczego nie jest potrzebne, a niekiedy może być nawet szkodliwe. U takich pacjentów wystarczającym postępowaniem może być odpowiednia modyfikacja przewlekle stosowanego leczenia hipotensyjnego (lub rozpoczęcie leczenia, jeżeli pacjent nie był wcześniej leczony), z obniżeniem ciśnienia tętniczego w ciągu kilku dni do tygodnia, a u osób szczególnie zagrożonych powikłaniami nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego – w ciągu nawet jeszcze dłuższego okresu.