Pacjenci przygotowywani do planowych zabiegów chirurgicznych często mają rutynowo wykonywane badania. Ocena przedoperacyjna polega na identyfikacji czynników, które mogą wpłynąć na zwiększenie ryzyka powikłań okresu okołooperacyjnego.

Wprowadzenie

Uświadomienie pacjentowi możliwości powikłań, wspólne podjęcie decyzji o leczeniu lub modyfikacji terapii wykrytych patologii jeszcze przed operacją, poinformowanie o zmianie metody zabiegu albo jego odroczeniu, a także lepsza dokumentacja w razie niepowodzenia zabiegu i pojawienia się roszczeń są korzystne zarówno dla chirurga, anestezjologa, jak i chorego. Nowe zalecenia nie są restrykcyjne, mają być tylko wskazówką dla lekarza.

Nowe wytyczne

W 2016 r. National Institute for Health and Care Excellence (NICE) opublikował najnowsze wytyczne dotyczące rutynowych badań u pacjentów >16 r.ż. przed planową operacją chirurgiczną.¹ Rekomendacje te nie obejmują chorych przygotowywanych do operacji kardiologicznych i neurochirurgicznych. Autorzy podkreślają, że celem opracowania jest ograniczenie badań tylko do koniecznych. Równocześnie zaznaczają, że rekomendacje te nie są obligatoryjne, a jedynie wskazują kierunek działania. Stosują tutaj określenia: „zaoferuj test pacjentowi” lub „rozważ jego wykonanie”, co wskazuje na konieczność uwzględnienia opinii chorego lub warunkowe wykonanie testu.

Zgodnie z wytycznymi lekarze przygotowujący pacjentów do zabiegów powinni w niektórych indywidualnych przypadkach zlecić dodatkowe (lub inne) badania. Dobrze, by brali pod uwagę możliwości placówki opieki zdrowotnej oraz preferencje chorych. Mogą również odstąpić od wykonania niektórych zalecanych testów.

Wytyczne NICE wskazują, że badania, które należy (można) wykonać przed zabiegiem, zależą od rodzaju (rozległości) operacji oraz współistnienia chorób sercowo-naczyniowych, nerek, układu oddechowego, cukrzycy lub otyłości.

Zabiegi operacyjne podzielono na 3 grupy:

• małe, np. wycięcie zmiany skórnej lub drenaż ropnia sutka oraz inne drobne zabiegi wykonywane w trybie ambulatoryjnym
• średnie, np. operacja przepukliny pachwinowej, wycięcie żylaków kończyny dolnej, tonsillektomia czy artroskopia stawu kolanowego
• duże (lub złożone), do których należą: histerektomia całkowita, endoskopowa resekcja gruczołu krokowego, discektomia lędźwiowa, tyreoidektomia, wymiana stawu, operacje płuca, resekcja jelita grubego.

Terminy mały, średni oraz duży będą używane w dalszej części artykułu jako określenie rodzaju zabiegu z uwzględnieniem jego zakresu i stopnia trudności.