Kardiologia

Zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca. Najczęstsze błędy na dyżurze

dr n. med. Katarzyna Mitręga

prof. dr hab. n. med. Beata Średniawa

Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Beata Średniawa, Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca, ul. Curie-Skłodowskiej 9, 41-800 Zabrze; e-mail: bms@pro.onet.pl

Decydujące dla rokowania i przeżycia chorych są właściwa diagnostyka i leczenie zaostrzeń przewlekłej niewydolności serca. Z uwagi na dynamiczny przebieg zaostrzeń każde opóźnienie w postawieniu diagnozy lub wdrożenie niewłaściwego postępowania terapeutycznego może skutkować dramatycznymi konsekwencjami dla pacjenta.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

  • rozpoznać przypadki zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca
  • wdrożyć podstawowe kroki w diagnostyce zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca
  • wdrożyć podstawowe kroki w leczeniu zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca
  • wymienić najczęstsze błędy popełniane w diagnostyce i leczeniu zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca

Wprowadzenie

Choroby układu sercowo-naczyniowego (CVD – cardio-vascular diseases) stanowią najczęstszą przyczynę zgonów i zachorowalności na świecie. Szacuje się, że rocznie w Europie z powodu CVD umiera >4 mln ludzi, a łączny koszt związany z leczeniem i rehabilitacją tych pacjentów przekracza 190 bilionów euro. Stanowi to zatem nie tylko ważny aspekt kliniczny, ale również społeczny i ekonomiczny. Wśród najczęstszych CVD znajdują się choroba wieńcowa, niewydolność serca i nadciśnienie tętnicze.

Przewlekła niewydolność serca (CHF – chronic heart failure) to choroba o charakterze progresywnym, znamiennie obniżająca jakość życia, a zwłaszcza wydolność fizyczną chorych. Charakteryzuje się okresowymi zaostrzeniami wymagającymi hospitalizacji. Prowadzi do przedwczesnych zgonów, będących najczęściej wynikiem groźnych dla życia komorowych zaburzeń rytmu serca. Ostra niewydolność serca występuje zazwyczaj u chorych leczonych wcześniej z powodu CHF. Bywa także pierwszą manifestacją kliniczną tej jednostki chorobowej.

Szczególnie istotne dla rokowania i przeżycia chorych są właściwa diagnostyka i leczenie zaostrzeń CHF. Z uwagi na dynamiczny przebieg zaostrzeń CHF każde opóźnienie w postawieniu diagnozy lub wdrożenie niewłaściwego postępowania terapeutycznego może skutkować dramatycznymi konsekwencjami dla pacjenta.

Badania diagnostyczne

Główną rolę w diagnostyce CHF, obok objawów podmiotowych i przedmiotowych (tab. 1), odgrywa przezklatkowe badanie echokardiograficzne (UKG – ultrasonokardiografia). Pozwala ono na precyzyjną i dokładną ocenę funkcji skurczowej i rozkurczowej lewej...

Objawy podmiotowe i przedmiotowe ze względu na uniwersalność i brak odniesienia do konkretnej jednostki chorobowej często mogą budzić wątpliwości co do rozpoznania. Niejednokrotnie implikują też konieczność wykonania dodatkowych badań obrazowych i...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Najczęstsze błędy diagnostyczne na dyżurze

Trudności w procesie diagnostycznym może sprawiać mnogość niecharakterystycznych objawów, a zwłaszcza tzw. zespoły nakładania jednych jednostek chorobowych na drugie. Powodują one duże problemy [...]

Postępowanie terapeutyczne

Podstawą prawidłowego funkcjonowania chorych z CHF jest właściwa farmakoterapia. Jej optymalizacja jest warunkiem rozszerzenia leczenia o urządzenia wszczepialne lub inne formy leczenia. Niestety, [...]

Tlenoterapia i leki opioidowe

Pacjenci z zaostrzeniem CHF z dusznością i SaO2 <90% lub PaO2 <60 mmHg wymagają podania tlenu. Nie zaleca się rutynowej tlenoterapii u wszystkich z zaostrzeniem CHF, [...]

Leki diuretyczne

Kolejnym etapem postępowania jest intensywna terapia diuretykami. Powinna być prowadzona dożylnie z uwzględnieniem zwiększenia dawki o ok. 2,5 razy w stosunku do ostatnio przyjmowanej. [...]

Leki naczyniorozszerzające

U pacjentów ze skurczowym ciśnieniem tętniczym >110 mmHg wskazane są leki naczyniorozkurczowe, np. nitrogliceryna. Zmniejszają one obciążenie wstępne i następcze serca, a także redukują [...]

Leki inotropowe oraz naczynioskurczowe

Leki inotropowe (np. dobutamina) i naczynioskurczowe (np. noradrenalina) zarezerwowane są dla chorych z zaostrzeniem CHF oraz znacznie upośledzonym rzutem serca, będących najczęściej we [...]

Najczęstsze błędy terapeutyczne na dyżurze

Błędy w postępowaniu terapeutycznym wynikają najczęściej z nieprawidłowo postawionego rozpoznania i włączenia leczenia typowego dla innej choroby. Innym rodzajem nieprawidłowości, mimo właściwej diagnozy, są [...]

Podsumowanie

Diagnostyka i odpowiednie leczenie chorych z zaostrzeniem przewlekłej niewydolności serca stanowią strategiczny element postępowania lekarskiego. Ze względu na niejednorodny obraz kliniczny i możliwość maskowania [...]
Do góry