Prawidłowe rozpoznanie większości zaburzeń snu wymaga specjalistycznych badań diagnostycznych. Do wyboru odpowiedniej terapii z kolei często niezbędne są konsultacje odpowiednich specjalistów.

Wprowadzenie

Zaburzenia snu nie stanowią jednolitej grupy zaburzeń, mimo że ich wspólną cechą jest to, że dotyczą śpiącego człowieka. Zaburzenia te dzieli się generalnie na dwie grupy: dyssomnie i parasomnie.

Dyssomnie to choroby, które zaburzają przebieg snu:

• bezsenność
• nadmierna senność
• zaburzenia rytmu okołodobowego.

Do parasomni zaliczamy natomiast choroby, w których sam sen jest w zasadzie prawidłowy, ale w jego trakcie pojawiają się różne zaburzenia, które normalnie we śnie nie występują. Mogą one dotyczyć zachowań pacjenta (np. somnambulizm, RBD – Rem sleep Behavior Disorder), emocji (np. koszmary senne, lęki nocne), zaburzeń różnych funkcji fizjologicznych (oddychania, krążenia i innych).

Najnowsze systemy klasyfikacji wyodrębniają jeszcze jedną kategorię – zaburzenia ruchowe podczas snu. Do tej grupy zalicza się powszechnie występujące zespół niespokojnych nóg, okresowe ruchy kończyn oraz inne rzadsze zaburzenia.

Prawidłowe rozpoznanie większości zaburzeń snu wymaga specjalistycznych badań diagnostycznych. Do wyboru odpowiedniej terapii z kolei często niezbędne są konsultacje odpowiednich specjalistów.

Rozpoznawanie i leczenie zaburzeń snu

Bezsenność i nadmierna senność wtórna

Prawidłową diagnozę zaburzeń snu utrudniają zwykle ubogie informacje diagnostyczne. Śpiący pacjenci nie mają świadomości, co się z nimi dzieje w trakcie snu. Zwykle ich skargi sprowadzają się do narzekania na bezsenność. Budzą się rano niewyspani i zmęczeni albo są senni przez cały dzień. Więcej informacji diagnostycznych można uzyskać od osoby śpiącej w tym samym pomieszczeniu, która opisując zachowanie pacjenta, może ukierunkować dalsze postępowanie diagnostyczne, np. w stronę zaburzeń oddychania czy ruchowych. Warto pamiętać, że bezsenność jest objawem towarzyszącym wielu chorobom psychicznym (w prawie 70-80%) i somatycznym. Podczas pierwszej rozmowy z badanym należy ocenić jego stan psychiczny. Przy podejrzeniu zaburzeń depresyjnych lub lękowych należy zalecić konsultację psychiatryczną. Przy bezsenności lub nadmiernej senności – objawach zaburzeń depresyjnych i lękowych – leczenie choroby podstawowej powinno poprawić również jakość snu i czuwania. W przypadku oporów pacjenta (lub lekarza) wobec konsultacji psychiatrycznej lekarz rodzinny może sam rozpocząć leczenie zaburzeń psychicznych. Warto jednak wtedy skonsultować z psychiatrą sposób leczenia, ponieważ niewłaściwie dobrane leki przeciwdepresyjne mogą nasilić bezsenność lub nadmierną senność. Jeśli taka próba leczenia zaburzeń psychicznych leżących u podłoża zaburzeń snu nie przyniesie zadowalającej poprawy w ciągu 12 tygodni, należy pacjenta skierować do psychiatry.