Leczenie pacjentów muzułmańskich może stanowić pewne wyzwanie dla lekarza. Mimo że wszyscy wyznawcy tej religii uznają pięć głównych filarów wiary, poza tym występuje pomiędzy nimi wiele różnic wynikających z przynależności do różnych odłamów i szkół prawniczych, zamieszkania na odmiennych kulturowo terenach oraz edukacji, a czasami jej braku.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien wiedzieć:

• kim są muzułmanie i jakie są filary ich wiary
• jakie znaczenie mają wewnętrzne podziały i różna interpretacja Koranu na zachowania muzułmanów, w tym zachowania pacjentów
• jaka jest pozycja społeczna kobiety w islamie
• jaki wpływ mają zakazy żywieniowe na kwestie medyczne
• jaki jest stosunek islamu do życia poczętego oraz nowoczesnych metod reprodukcyjnych
• jaki jest stosunek islamu do obrzezania mężczyzn oraz okaleczania kobiet

Wprowadzenie

Niniejszy artykuł jest już trzecim opracowaniem dotyczącym kontaktu lekarza z pacjentem wielokulturowym. Tym razem dotyczy on wyznawców islamu. Jego przygotowanie było istotnym wyzwaniem, biorąc pod uwagę sytuację polityczną na świecie i dość powszechne negatywne nastawienie do tej grupy osób. Podczas zajęć ze studentami kierunków medycznych zauważyłem, że omawianie kwestii związanych z kontaktem i leczeniem tej grupy mniejszościowej wywołuje najwięcej emocji (często sprzecznych w ramach danej grupy). Uzmysłowiło mi to, że w kontaktach z pacjentem muzułmańskim, bardziej nawet niż w przypadku pacjenta romskiego czy świadka Jehowy, ważna jest nie tylko wiedza dotycząca religijnych i kulturowych różnic związanych z podejściem do leczenia, ale również podstawowa wiedza na temat islamu i jego interpretacji prawa i stosunków społecznych. Inaczej w środowisku medycznym, podobnie jak w całym społeczeństwie, będą powielane stereotypy na temat muzułmanów. Z jednej strony mogą one rodzić lęk przed spotkaniem z takim pacjentem, z drugiej niechęć do tej grupy osób.

Obszar występowania islamu

Za początek islamu przyjmuje się rok 622. W ciągu następnych wieków religia ta rozprzestrzeniła się poza rodzimy teren Półwyspu Arabskiego i obecnie obejmuje obszar od Chin i Tajlandii po Afrykę Północną, Zachodnią i częściowo Bałkany. Liczba jej wyznawców to ponad 1,6 mld populacji światowej.¹

Wyznawców islamu nazywa się muzułmanami. Często jednak można spotkać się z błędnym określeniem zrównującym muzułmanina z Arabem, mimo że to tylko jedna z grup wyznających tę religię. Nie wszyscy muzułmanie są Arabami i nie wszyscy Arabowie to muzu...