Opis przypadku

Do poradni dermatologicznej z powodu zlewnych ognisk wyłysienia zlokalizowanych w okolicy ciemieniowej zgłosiła się 26-letnia kobieta. Zmiany pojawiły się 10 miesięcy wcześniej i stopniowo postępowały, a ponieważ nie powodowały żadnych dolegliwości, pacjentka nie zgłaszała się do lekarza. W obrębie ognisk wyłysienia nie stwierdzono bliznowacenia ani stanu zapalnego. Ujścia mieszków włosowych i poletkowanie powierzchni skóry były zachowane (ryc. 1). Kobieta zgłosiła, że od roku czuje się zmęczona, senna, ma mniejszą tolerancję wysiłku fizycznego i niskich temperatur otoczenia. Zlecono badanie stężenia hormonu tyreotropowego (TSH), którego poziom okazał się podwyższony (>10 mj.m./l). Stężenie wolnej tyroksyny (FT4) było obniżone. Stwierdzono obecność przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO).

W rozpoznaniu różnicowym należy wziąć pod uwagę następujące jednostki chorobowe:

1. Łysienie plackowate

2. Łysienie telogenowe

3. Łysienie androgenowe

4. Łysienie anagenowe

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate (alopecia areata) charakteryzuje się obecnością wyraźnie odgraniczonych, owalnych ognisk utraty włosów. Skóra w obrębie zmian nie wykazuje objawów zapalenia ani bliznowacenia. Zachowane są ujścia mieszków włosowych. Na obwodzie ognisk wyłysienia można stwierdzić tzw. włosy wykrzyknikowe. Przypominają wykrzyknik, ponieważ część łodygi włosa przy skórze jest cieńsza (ryc. 2). Najczęściej łysienie plackowate charakteryzuje się nagłym początkiem, a późniejszy przebieg choroby jest trudny do przewidzenia. W jego patogenezie istotną rolę odgrywają autoagresywne limfocyty T, skierowane przeciwko mieszkom włosowym. Możliwe jest współistnienie innych chorób autoimmunologicznych, takich jak bielactwo nabyte, niedoczynność tarczycy typu Hashimoto, cukrzyca typu 1.

W omawianym przypadku przeprowadzono badanie przesiewowe TSH, którego podwyższony wynik przemawiał za współwystępowaniem niedoczynności tarczycy. Dodatkowe badania FT4 i przeciwciał anty-TPO potwierdziły niedoczynność tarczycy w przebiegu choroby Hashimoto.

W łysieniu plackowatym, mimo toczącej się reakcji immunologicznej, mieszki włosowe rzadko są zniszczone w sposób całkowity, dlatego możliwy jest odrost włosów. Rokowanie jest zróżnicowane, gdyż u 50% pacjentów dochodzi do spontanicznej poprawy w o...