Opieka nad kobietą z padaczką w wieku rozrodczym powinna obejmować nie tylko odpowiednie leczenie farmakologiczne w okresie poprzedzającym ciążę i w czasie jej trwania, ale także szczegółowe informowanie o potrzebie kontynuowania i modyfikowania terapii przez cały okres ciąży i połogu.

Wprowadzenie

Okres ciąży i porodu u kobiet z wywiadem padaczki stanowi zawsze wyzwanie, zarówno dla neurologa, jak i lekarzy innych specjalności sprawujących opiekę nad ciężarną. Postępowanie diagnostyczne, a przede wszystkim terapeutyczne determinowane są okresem rozwoju płodu (zaawansowaniem ciąży), rodzajem padaczki (semiologią napadów), częstością napadów padaczkowych oraz stosowaną terapią przeciwpadaczkową.

Istotne jest także zaplanowanie ciąży, ponieważ tylko właściwe przygotowanie chorej, czyli odpowiednia modyfikacja leczenia przeciwpadaczkowego (jeśli jest konieczna) i wdrożenie pewnych kroków profilaktycznych pozwoli zapewnić odpowiednią kontrolę napadów przy zmniejszeniu ryzyka powikłań wynikających z terapii. W artykule omówiono podstawowe zasady opieki nad pacjentką w wieku rozrodczym planującą ciążę oraz w okresie ciąży i okołoporodowym na podstawie najnowszych brytyjskich wytycznych Ro-
yal College of Obstetricians and Gynaecologists.

Rola właściwego leczenia

Padaczka to jedna z najczęstszych chorób układu nerwowego. Występuje u ok. 1% populacji¹, z czego nieco ponad połowę stanowią kobiety.² Szacuje się, że jedną trzecią z nich stanowią kobiety w wieku rozrodczym.³ Ponieważ ryzyko zgonu u ciężarnych z padaczką jest nawet 10-krotnie większe niż u zdrowych¹, istotna jest optymalizacja leczenia na każdym etapie opieki nad tą szczególną grupą pacjentek. Ryzyko to jest wtórne do słabej kontroli napadów, która wynika najczęściej z niewłaściwego leczenia, pewnych zmian metabolizmu leków przeciwpadaczkowych w czasie ciąży (i nieuwzględniania ich w modyfikacjach wprowadzanych przez lekarzy), a także z niestosowania się pacjentek do zaleceń (najczęściej z obawy przed niekorzystnym wpływem leczenia przeciwpadaczkowego na płód). Dlatego opieka nad chorą w wieku rozrodczym z padaczką powinna obejmować nie tylko odpowiednie leczenie farmakologiczne w okresie poprzedzającym ciążę i podczas jej trwania, ale także szczegółowe informowanie o potrzebie kontynuowania i modyfikowania terapii przez cały okres ciąży i połogu. Wszystkie powyższe czynniki należy także uwzględnić we współpracy z ginekologami-położnikami, zwłaszcza w kontekście postępowania w stanach nagłych i sposobów rozwiązywania ciąży.