W ciągu całej swojej kariery lekarz przeprowadza ok. 120-160 tys. wywiadów. Aktywne słuchanie zmniejsza ryzyko błędów diagnostycznych. Umiejętność skutecznej komunikacji z pacjentem jest uznana na świecie za fundament edukacji medycznej. Polscy lekarze zajmują jednak niesatysfakcjonujące miejsca w raportach dotyczących kontaktu z chorymi.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien wiedzieć:

• Jakie kompetencje psychologiczne są kluczowe podczas budowania relacji z pacjentem?
• Jak zmniejszyć ryzyko błędów diagnostycznych?
• Jak zwiększyć skuteczność nauczania kompetencji psychologicznych podczas studiów medycznych?

Wprowadzenie

Przez niemal 40 lat pracy zawodowej lekarz przeprowadza zazwyczaj ok. 120-160 tys. wywiadów medycznych, poświęca zatem temu zadaniu znaczną część czasu pracy.¹ Kompetencje psychologiczne polegające na umiejętności budowania relacji z chorym wydają się jedną z podstawowych kwalifikacji klinicznych. Mogą być narzędziem pozyskiwania danych diagnostycznych, jak również sposobem motywowania pacjenta do leczenia. Mówienie, słuchanie, reagowanie na emocje, stawianie granic ma podstawowe znaczenie dla skuteczności ich działań. Badania pokazują, że w przypadku połowy pacjentów aktywne i uważne słuchanie jest podstawą zmniejszenia ryzyka błędów diagnostycznych², a umiejętność skutecznej komunikacji uznano za jeden z podstawowych składników edukacji medycznej, stanowiący fundament wykształcenia zawodowego lekarza.³ Mimo to pacjenci mają często zastrzeżenia do nieumiejętnego nawiązywania relacji przez lekarzy.⁴ W raportach dotyczących kontaktu z chorymi polscy lekarze zajmują niesatysfakcjonujące miejsca. Według Europejskiego Konsumenckiego Indeksu Zdrowia Polska zajmuje 31 pozycję na 36 miejsc.⁵ Wielu pacjentów (67%) twierdzi, że lekarze nie mają kompetencji skutecznego komunikowania się z nimi lub nie są tym zainteresowani.⁶ Według danych Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OECD) Polska jest na ostatnim miejscu, jeżeli chodzi o pozytywną ocenę możliwości zadawania pytań lekarzowi oraz dzielenia się wątpliwościami. Osiągnięto wskaźnik 33,6% przy średniej 85%.⁷ Warto podkreślić, że efektywność leczenia zależy od zachowania i stanu psychofizycznego osoby leczącej^8,9, a sposób funkcjonowania zawodowego lekarzy można przewidywać już w momencie rekrutacji na studia.^10-13

Celem prezentowanej pracy jest zwrócenie uwagi na rolę kompetencji psychologicznych i refleksja nad zwiększeniem skuteczności ich nauczania u studentów medycyny.