Rehabilitacja to interdyscyplinarna dziedzina medycyny zajmująca się funkcjonowaniem człowieka w warunkach niepełnosprawności. Obecnie w Polsce w placówkach medycznych wprowadzono różne strategie rehabilitacyjne – od zapobiegania po leczenie w celu uzyskania najlepszych efektów poprawy funkcjonalnej i jakości życia u osób niepełnosprawnych.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• skierować pacjenta na odpowiedni rodzaj rehabilitacji
• określić czas trwania rehabilitacji w zależności od jej rodzaju
• określić czas, w jakim pacjent powinien być skierowany do leczenia w ramach wczesnej rehabilitacji neurologicznej
• wyjaśnić, co to jest ICF

Wprowadzenie

Próby kompleksowych rozwiązań w przypadku osób niepełnosprawnych zaczęto podejmować pod koniec XX w. Wcześniej problem niepełnosprawności rozpatrywano w kategoriach jednostki wymagającej odpowiedniego leczenia.

W następstwie chorób i/lub urazów dochodzi do obniżenia sprawności fizycznej i psychicznej. W języku medycznym stosowano różnego rodzaju nazewnictwo, np. kalectwo, inwalidztwo, niepełnosprawność. W 2001 r. zwrócono uwagę na szerszy aspekt życia człowieka w warunkach zdrowia czy choroby w różnych społeczeństwach i środowiskach. W ten sposób po wielu latach badań przeprowadzonych w 50 krajach z udziałem 1800 ekspertów z różnych dziedzin życia przyjęto Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF – International Classification of Functioning, Disability and Health). To szczególnie ważna ocena stanu zdrowia człowieka i jego indywidualnej sytuacji w aspekcie medycznym, socjalnym i środowiskowym, a także psychicznym.¹ Przykład takiego kompleksowego podejścia do chorego przedstawia rycina 1.

Rozwój medycyny przyczynia się do wydłużenia życia, a tym samym do zwiększenia liczby chorób degeneracyjnych układu krążenia, układu nerwowego oraz chorób nowotworowych. Rehabilitacja jest dziedziną interdyscyplinarną, której zadaniem jest przywrócenie pełnej sprawności fizycznej (jeśli to możliwe) lub maksymalnej poprawy możliwej do uzyskania w przypadku chorób przewlekłych pozostawiających nieodwracalne zmiany.^2,3 Artykuł przedstawia zalecenia dotyczące kierowania chorych na poszczególne formy rehabilitacji w zależności od przyczyn powstania dysfunkcji układu ruchu oraz chorób współistniejących na podstawie wytycznych Narodowego Funduszu Zdrowia.

Zgodnie z założeniami tzw. polskiego modelu rehabilitacji opracowanego przez profesora Wiktora Degę oraz profesora Mariana Weissa usprawnianie chorych powinno opierać się na czterech podstawowych zasadach: powszechności rehabilitacji, jej wczesnym...