Zgodnie z prawem

Zły dotyk w trakcie badania

Krzysztof Izdebski

Prawnik, specjalista prawa medycznego, Rzecznik Praw Lekarza Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izby Lekarskiej w Toruniu

Adres do korespondencji: Krzysztof Izdebski, Rzecznik Praw Lekarza Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izby Lekarskiej w Toruniu; e-mail: k.izdebski@kpiw.pl

Wszystkie wykonywane przez lekarza badania powinny mieć uzasadnienie medyczne i swoistą pieczęć w postaci zgody pacjenta.

Wprowadzenie

Jak powszechnie wiadomo, wykonywanie zawodu lekarza w dzisiejszych czasach wiąże się z coraz większym ryzykiem rozmaitych zarzutów i roszczeń ze strony pacjentów. Społeczeństwo nieustannie jest informowane – głównie przez media – o przypadkach mniej lub bardziej uzasadnionych pretensji związanych z zachowaniem lekarzy. Wśród tych zarzutów istotne miejsce zajmuje molestowanie seksualne związane z badaniem pacjenta (choć akurat w tym kontekście bardziej uzasadniony byłby rodzaj żeński).

Do jednego z oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia trafiła drastyczna w swojej treści skarga na lekarza internistę – specjalistę medycyny rodzinnej. Autorką doniesienia była pewna młoda kobieta. Twierdziła, że lekarz wykonywał czynności, które w jej odczuciu wykraczały poza badanie lekarskie i stanowiły molestowanie seksualne. Kobieta zgłosiła się do gabinetu lekarskiego po skierowanie na EKG serca. Doktor przebadał ją ginekologicznie. Po przeprowadzonym dość nietypowo badaniu stwierdził u niej zapalenie oskrzeli i zaordynował antybiotyk.

Media czuwają

Powyższy przypadek nie jest wyjątkowy. Wystarczy tylko pobieżnie przejrzeć doniesienia medialne z kilku-kilkunastu miesięcy, by natknąć się na sprawy, w których lekarz jest co najmniej podejrzany o popełnienie przestępstwa zmuszenia do poddania się innym czynnościom seksualnym (posługując się językiem prawa karnego). I tak:

  • Pewien opisywany przez prasę (zarówno tradycyjną, jak i w wydaniu internetowym) przypadek dotyczy lekarza ze sporej wielkości miasta w Wielkopolsce, który wprowadzał swoje pacjentki w błąd co do zakresu badań potrzebnych do otrzymania zaświadczenia o zdolności do kierowania pojazdami. W ramach tychże dotykał pośladków, piersi oraz narządów płciowych. Postępowanie przygotowawcze prowadzone przez miejscową prokuraturę zakończono skierowaniem do sądu aktu oskarżenia.
  • Inny przykład związany jest z oskarżeniami kierowanymi wobec lekarza z miasta położonego na północy Polski. Tym razem do molestowania miało dojść podczas badania lekarskiego. Chora na zapalenie krtani pacjentka miała zostać przez dyżurującego lekarza poddana badaniom ginekologicznym. Policję zawiadomił ojciec 22-letniej kobiety.

Gdzie jest granica?

Opisywane przez media badania lekarskie, które przeradzają się w – subtelnie mówiąc – coś więcej, można wymieniać długo. Ważne, aby analizując powyższe przykłady, nie wpaść w paranoiczne myślenie, że każde badanie może zakończyć się oskarżeniem o ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zgoda pacjenta – rzecz święta

Podstawowa kwestia, którą należy rozstrzygnąć, dotyczy tego, jak powinien zachowywać się lekarz, aby zminimalizować ryzyko związane z oskarżeniami o molestowanie seksualne chorych.

Obecność osoby bliskiej

Pacjent ma prawo, aby przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego była obecna osoba bliska. Prawo to przysługuje każdemu pacjentowi bez względu na wiek. [...]

Badanie dzieci

W kontekście badania dzieci szczególnego znaczenia nabiera obecność osoby bliskiej w jego trakcie. Poza wskazanymi powyżej ustawowymi normami ogólnymi dotyczącymi prawa pacjenta do [...]

Podsumowanie

Sprowadzając całość powyższych rozważań do prostego schematu, można wskazać na następujące punkty, których przestrzeganie pozwoli ograniczyć ryzyko oskarżeń o molestowanie:

Do góry